اسلام شناسی و پاسخ به شبهات: دفاع از اسلام و پیامبر صلی الله علیه واله صفحه 13

1- 6. سوره یوسف، آیه 40.

2- 7. سوره روم، آیه 30.

3- 8. سوره آل عمران، آیه 19.

در برخی آیات نیز می خوانیم: { وَمَنْ یبْتَغِ غَیرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یقْبَلَ مِنْهُ ؛(1) «و هر کس که غیر از اسلام را به عنوان دین طلب کند هرگز از او قبول نخواهد شد.»

دین حق همان دین توحید است که قرآن می فرماید: { هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَدِینِ الْحَقِ ّ لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ ؛(2) «او کسی است که رسول خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ادیان غالب سازد هر چند مشرکان کراهت داشته باشند.»

ولی شریعت در لغت به راهی می گویند که انسان با پیمودن آن به مقصد می رسد. قرآن در عین تصریح به «وحدت دین» از تعدّد شریعت خبر می دهد و آن را تأیید می نماید.

مقصود از شریعت در اصطلاح، آموزه های عملی و اخلاقی است که با زندگی فردی و اجتماعی و مسؤولیت انسان در مقابل خدا و مردم ارتباط دارد. ولی حقیقت دین مربوط به عقیده انسان در مقابل خدا و صفات و افعال اوست. نسخ یک رشته از احکام شریعت لازمه مقتضیات زمان و تفاوت توانایی فکر عقلانی امت ها است.

به عبارت دیگر: از لزوم وحدت ادیان، وحدت شرایع لازم نمی آید؛ زیرا که شرایع یک سری احکام و دستور العمل های عملی و رفتاری است که بر حسب مصالح و مقتضیات زمانی و مکانی از لحاظ کمّی و کیفی قابل تحوّل است. و لذا است که قرآن می فرماید: { لِکُلٍّ جَعَلْنا مِنْکُمْ شِرْعَهً وَمِنْهاجاً}؛(3) «ما برای هر کدام از شما آیین و طریقه روشنی قرار دادیم.»

از اینجا بدست می آید که پلورالیسیم دینی در حقیقت به معنای پلورالیسم شریعتی است.

اسلام و پلورالیسم رفتاری

اسلام و پلورالیسم رفتاری

معتقدان به پلورالیسم رفتاری می گویند: همه ادیان در پرتو یک سری از مشترکات می توانند در کنار یکدیگر زندگی کنند و همدیگر را تحمّل نمایند.