اسلام شناسی و پاسخ به شبهات: دفاع از اسلام و پیامبر صلی الله علیه واله صفحه 331

1- 689. سوره نساء، آیه 93.

2- 690. تفسیر التبیان، شیخ طوسی، ج 5، ص 295.

اسلام و فلسفه قصاص

اسلام و فلسفه قصاص

اشاره

پس از بررسی و تبیین فلسفه و اهداف مجازات از دیدگاه اسلام اینک به تبیین نقش و کارکرد مجازات قصاص می پردازیم، و ارتباط آن را با اهداف مورد نظر در فلسفه مجازات در حقوق کیفری اسلام مورد بررسی قرار خواهیم داد.

1 - قصاص و تأمین عدالت کیفری

همان گونه که قبلاً گفته شد یکی از مهم ترین اهداف اصلی شریعت اسلام و سایر شرایع وحیانی، تأمین قسط و عدل در این جهان است و این هدف، زیربنای تمام قوانین و مقرّرات دینی به خصوص در مورد روابط اجتماعی انسان ها با یکدیگر بوده است. از دیدگاه اسلام، اصل مقابله به مثل، به عنوان یک اصل اوّلی در برخورد با مجرمین پذیرفته شده است و رعایت تساوی کامل بین جرم و مجازات در جرایم قتل عمد، جرح و قطع اعضا به عنوان یک حق، مورد قبول قرار گرفته است و این تساوی و تشابه بین جرم و مجازات، ساده ترین و ابتدایی ترین مفهومی است که از عدالت کیفری استفاده می شود.

همان گونه که از مفهوم قصاص استفاده می شود، این مجازات نوعی مقابله به مثل با جنایت کار است به گونه ای که اولاً: خود او مجازات شود و نه دیگران. ثانیاً: مجازات او دقیقاً مساوی و همانند خسارتی باشد که به مجنی علیه وارد نموده است. این نوع برخورد با جرایم، علیه تمامیت جسمانی انسان ها، حرکتی بود که اسلام برای تحقق عدالت کیفری و جلوگیری از هر گون بی عدالتی و تبعیض در اجرای مجازات آغاز