اسلام شناسی و پاسخ به شبهات: دفاع از اسلام و پیامبر صلی الله علیه واله صفحه 380

1- 754. الطبقات الکبری، ج 2، ص 23؛ المغازی، واقدی، ج 1، ص 192 و ... .

اسلام و فلسفه عقوبت و جزا

اسلام و فلسفه عقوبت و جزا

نظام جزایی که مشتمل بر قانون عقوبت است از مهم ترین موضوعات حقوقی در هر مجتمع و نظامی است. هر مجتمعی از بدو تولدش برای افراد و مردم خود حقوق و امتیازاتی قرار می دهد که باید هر یک از افراد به آن ملتزم باشند. که از آن جمله حق زندگی، حق آزادی، حق رفاه و امنیت و حق ملکیت است. این ها حقوقی است که کسی نمی تواند به آن ها تجاوز کند. حال اگر برخی از افراد مجتمع به حقوق خود قانع نبوده و به حقوق دیگران تعرّض نمایند و در نتیجه توازن و نظام جامعه را بر هم زده و به آن اخلال وارد کنند، چاره ای جز آن نیست که قانونی برای مقابله و عقوبت تجاوزگران جعل شده و در حق آنان عملی گردد.

بنابراین، جزا و عقوبت یکی از عوامل حمایت نظام و حفظ و صیانت از حقوق افراد است. و از اینجا است که از هنگام ظهور زندگانی اجتماعی، نظام جزایی یکی از چارچوب های اساسی اجتماع بوده است. و حتی می توان ادعا کرد که قوانین جزایی از قدیمی ترین موضوعات بشری است؛ زیرا مجتمع از مجموعه افراد تألیف شده و به جهت تعارض مصالح، وقوع جرم امری بدیهی به نظر می رسد. و لذا مجتمع در مقابل آن عکس العمل نشان داده و با جرم و مجرم مقابله می کند. بدین جهت مشاهده می کنیم که ادیان الهی اهتمام فراوانی به موضوع جزا و عقوبت مجرم داده و بر عقوبت مجرمین و هتک حرمت کنندگان شرایع دینی تأکید ورزیده است.

به رغم این مطالب، مشاهده می کنیم که فلسفه جزا و عقوبت و مجوّزات آن محور