اسلام شناسی و پاسخ به شبهات: دفاع از اسلام و پیامبر صلی الله علیه واله صفحه 586

1- 1081. سفینه البحار، ج 1، ص 416.

2- 1082. تاریخ تمدن اسلام، ج 1، ص 70.

3- 1083. سوره آل عمران، آیه 103.

و نیز می فرماید: { وَلا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ ؛(1) «هیچ گاه با هم نزاع و اختلاف نکنید که ناتوان خواهید شد و عزت و آبروی تان از بین خواهد رفت.»

بی شک یکی از عوامل مهم پیشرفت اسلام در اوائل امر، همان یکپارچگی و بسیج همه نیروها در راه تحقق اهداف و آرمان های اسلامی بوده است.

مسلمانان صدر اسلام با همه اختلافاتی که ممکن بود در امور داخلی داشته باشند، هیچ گاه از دشمن مشترک و اهداف عالی اسلام غافل نبودند.

«گستاو لوبون» در این باره می گوید: «... زمانی که مردم اسلام آوردند، همگی تحت لوای توحید مجتمع گردیده و تمام قوای خود را متوجه بیگانه کردند و همین موضوع سبب عمده پیشرفت و کامیابی آنان گردید. و هنگامی که دشمنی برای پیکار با آن ها باقی نماند طبق عادتی که داشتند همانند ایام جاهلیت با یکدیگر به جنگ و خونریزی مشغول شدند. و همان عاملی که سبب ترقی آنان شد، منشأ انحطاط و زوال آنان گردید».(2)

انحراف از مسیر اصلی اسلام

عقب ماندگی مسلمین عوامل بسیاری دارد ولی به طور کلّی می توان انحراف فکری و عملی مسلمانان از تعالیم بلند اسلام را عامل اساسی عقب افتادگی از پیشرفت و تمدن دانست.

بعد از پیامبر بزرگ اسلام صلی الله علیه وآله و به جهت دوری مردم از اهل بیت علیهم السلام رفته رفته انحراف از مسیر اصلی اسلام میان مسلمین پدید آمد. قسمتی از عقاید و برنامه های اسلامی به غلط توجیه گردید و نیز در اعمال و رفتار مسلمین سستی و ناتوانی جلوه گر شد.

از سویی مسائلی؛ از قبیل «سرنوشت» به معنای جبری گری، «تقیه» به معنای تن به