تمثیلات قرآن‌ صفحه 128

داشت، و «حرج» به معنی تنگی فوق العاده و محدودیّت شدید است، و این حال افراد لجوج بی‌ایمان است که فکرشان بسیار کوتاه و روحشان فوق العاده کوچک و ناتوان است و کمترین گذشتی در زندگی ندارند.

امّا تشبیه اینگونه افراد به کسی که می‌خواهد به آسمان بالا رود، از این نظر است که صعود به آسمان کار فوق العاده مشکلی است، و پذیرش حقّ برای آنها چنین است ...

همانطور که در گفتار روزمره گاهی می‌گوییم: «این کار برای فلانکس آنقدر مشکل است که گویا می‌خواهد به آسمان برود» یا می‌گوئیم: «به آسمان بروی از این کار آسانتر است.» «1»

جالب آنکه قرآن در ترسیم و تصویر چنین حالتی برای کفّار، از واژه «یصّعّد» بهره می‌جوید که طنین این واژه و صعوبت و سختی که در هیأت آن بچشم می‌خورد با سیاق آیه و حالت تنگی و سختی که بر اعماق دل کفّار پنجه افکنده، کاملا هماهنگ و موزون است «2»

6- مقایسه «مؤمن» و «کافر» در تمثیلاتی جامع‌

قرآن کریم با ارائه چهار مثال جالب برای مؤمن و کافر آثار «ایمان» و «کفر» را به روشن‌ترین وجه مجسّم نموده است.

وَ ما یَسْتَوِی الْأَعْمی وَ الْبَصِیرُ* وَ لَا الظُّلُماتُ وَ لَا النُّورُ* وَ لَا الظِّلُّ وَ لَا الْحَرُورُ* وَ ما یَسْتَوِی الْأَحْیاءُ وَ لَا الْأَمْواتُ* «3» «نابینا و بینا هرگز مساوی نیستند. و نه ظلمتها و نه روشنائی! و نه سایه (آرامبخش) و باد داغ و سوزان! و هرگز مردگان و زندگان یکسان نیستند.»

در نخستین مثال «کافر» و «مؤمن» را به «نابینا» و «بینا» تشبیه کرده و می‌گوید: «هرگز (1). تفسیر نمونه، ج 5، ص 434 و 435، با تصرّف اندک.

(2). بنگرید به: تفسیر فی ظلال القرآن، ج 3، ص 1203.

(3). فاطر/ 22- 19