تمثیلات قرآن‌ صفحه 130

همدمی مرده دهد مردگی صحبت افسرده دل افسردگی

سپس می‌افزاید: «هرگز سایه (آرامبخش) با باد داغ و سوزناک یکی نیستند.»

مؤمن در سایه انجام ایمانش در آرامش و امن و امان به سر می‌برد، اما کافر به خاطر کفرش از ناراحتی و رنج می‌سوزد.

و سرانجام در آخرین تشبیه می‌گوید: «و هرگز زنده‌گان و مردگان یکسان نیستند.»

آری مؤمنان زندگانند، و دارای تلاش و کوشش و حرکت و جنبش، رشد و نمو دارند، شاخه و برگ و گل و میوه دارند، امّا کافر همچون چوب خشکیده‌ای است که «نه طراوتی، نه برگی، نه گلی و نه سایه دارد» و جز برای سوزاندن مفید نیست. «1»

ب) تمثیل «موحّد» و «مشرک» در قالب مقایسه‌

اشاره

برخلاف آنچه بعضی می‌پندارند، مسأله توحید و شرک، یک مسئله صرفا اعتقادی و ذهنی نیست، بلکه در تمام زندگی انسان اثر می‌گذارد، و همه را به رنگ خود در می‌آورد.

توحید در هر قلبی جوانه زند، موجب حیات آن قلب و عامل رشد و شکوفائی آن است. چرا که توحید، افق دید انسان را چنان گسترده می‌کند که به بی‌نهایت پیوندش می‌زند.

امّا به عکس، شرک انسان را در جهانی فوق العاده محدود، جهان بتهای سنگی و چوبی و یا بشرهای ضعیف بت گونه فرو می‌برد و دید و درک و همّت و توانائی و تلاش انسان را به همین رنگ و در همین ابعاد قرار می‌دهد.

در آیات قرآن این واقعیّت در لباس مثال، آنچنان زیبا به تصویر کشیده شده که رساتر از آن ممکن نیست. «2» (1). تفسیر نمونه، ج 18، ص 233- 229. با تلخیص و تصرف. همچنین درباره جنبه‌های ادبی و ظرافتهای لغوی این تشبیهات به همین تفسیر ج 18، ص 235 و 236 مراجعه نمایید.

(2). همان، ج 11، ص 330.