تمثیلات قرآن‌ صفحه 140

می‌بینیم ناگهان این بنا فرو غلطیده و یکباره سقوط می‌کند، و درّه‌ها که برای بلعیدن آن دهان گشوده‌اند آن را می‌بلعند، چه صحنه دهشت‌آوری! ... این صحنه شگفتی است، که مالامال از حرکت و پویائی است، و تنها کلماتی چند این پویائی و جنبش را پدید آورده‌اند ...

این دو صحنه هر دو در تابلوی هنری شگفت‌انگیزی که تعابیر منحصر به فرد قرآنی آنها را به تصویر کشیده، خودنمائی می‌کنند. صحنه‌هائی که بصورت عینی و در هر زمان تکرار می‌شوند.

آری، اهل نفاق و تزویر، همواره عقایدی متزلزل داشته، و شالوده اعتقادی آنها بر پایه شک و تردید بنا شده است. لذا آرامش و ثبات از دلهایشان رخت بربسته و پیوسته از برملا شدن اسرارشان در اضطراب بسر می‌برند.» «1»

2- ترسیم و تصویر حقایق غیبی، مفاهیم اعتقادی و حالات نفسانی و روحی در قالب امور محسوس و ملموس‌

اشاره

یکی از روشهای تربیتی که قرآن کریم برای القاء پیام و تأثیر بر مخاطب، فراوان از آن بهره جسته است، تصویرگری حقایق معنوی و ارائه مفاهیم اعتقادی در قالب اموری محسوس و ملموس است و این امری است که در تمثیلات قرآنی نمود بارز و آشکاری دارد.

همانگونه که در مباحث پیشین اشاره داشتیم «تصویرگری، روشی است برای بیان حقایق اشیاء و از مهمترین کارکردهای آن، تأثیرگذاری بر مخاطب و اقناع نفس و مبالغه در معنا و تبیین و توضیح مفاهیم است.» «2» (1). تفسیر فی ظلال القرآن، ج 3، ص 1711 و 1712، با تلخیص.

(2). اسالیب البیان فی القرآن، ص 270.