تمثیلات قرآن‌ صفحه 157

... آری، این مثلی است برای هر آن کس که حامل علوم الهی بوده امّا از آن سودی نمی‌برد و بر طریق ایمان ثبات قدم بخرج نمی‌دهد و از نعمتهای الهی که به وی ارزانی شده بیرون می‌جهد و شیطان او را همچون مهره‌ای در اختیار خود می‌گیرد، و در نهایت به مرتبت حیوانی پست مسخ می‌شود. «1»

2- حالت ظلمانی که کفّار را احاطه نموده‌

أَوْ کَظُلُماتٍ فِی بَحْرٍ لُجِّیٍّ یَغْشاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ، مِنْ فَوْقِهِ سَحابٌ ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ إِذا أَخْرَجَ یَدَهُ لَمْ یَکَدْ یَراها وَ مَنْ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُوراً فَما لَهُ مِنْ نُورٍ «2» «یا همچون ظلماتی است که در یک دریای پهناوری که موج آنرا پوشانیده، و بر فراز آن موج دیگری است، و بر فراز آن ابری تاریک، ظلمتهائی است یکی بر فراز دیگر، آنچنان که هرگاه دست خود را خارج کند ممکن نیست آن را ببیند! و کسی که خدا نوری بر او قرار نداده، نوری برای او نیست!» دریای خروشان و موّاجی را در نظر بگیرید که بسیار عمیق و ژرف است و می‌دانیم نور آفتاب که قویترین نورها است تا حدّ معینی در دریا نفوذ می‌کند و آخرین اشعه آن تقریبا در عمق هفتصد متر محو و نابود می‌گردد، بطوری که در اعماق بیشتر ظلمت دائم و شب جاویدان حکمفرماست، چرا که مطلقا در آنجا نوری نفوذ نمی‌کند.

این را نیز می‌دانیم که آب اگر صاف و بدون تلاطم باشد نور را بهتر منعکس می‌کند ولی امواج متلاطم شعاع نور را در هم می‌شکند و مقدار کمتری از آن به اعماق آب منتقل می‌گردد.

اگر بر این امواج خروشان، این موضوع را نیز اضافه کنیم که ابری تیره و تار بر بالای

(1). تفسیر فی ظلال القرآن، ج 3، ص 1397 و 1398، با تلخیص.

(2). نور/ 40.