تمثیلات قرآن‌ صفحه 164

قرآن کریم، کتابی نیست که انسانها را تنها پند و اندرز دهد و مسائل زندگی را به صورت ذهنی و تئوری بیان کند، بلکه در هر زمان که خواسته است ارزشی را بیان کند با ارائه نمونه‌های عینی در جامعه، صداقت و صراحت و واقع‌گرائی خود را به اثبات رسانیده و همواره فضیلتها و نیکیها را همراه با مطرح ساختن شخصیت نیکان معرفی کرده است. «1»

خداوند متعال برای دعوت انسانها به نیکیها و بر حذر داشتن آنها از زشتیها، در جای جای قرآن به معرفی چهره‌های محبوب و منفور روی آورده، و با شیوه‌های گوناگون به ترسیم دقیق ویژگیها و ابعاد زندگی آنان پرداخته است.

در این میان، برخی تمثیلات قرآنی نقش بسزائی در معرفی الگوهای مطلوب و شناساندن چهره‌های منفور ایفاء می‌نمایند.

تمثیلات قرآنی، در مواردی چند، با ارائه نمونه‌هائی از انسانهای وارسته و شایسته، شخصیت و سجایای اخلاقی آنها را آنچنان زیبا و فریبا ترسیم نموده‌اند که چشم‌ها را به خود خیره کرده و دلها را از هیبت و عظمت ایشان پر می‌کند و سراسر وجود انسان را مالامال از عشق و محبت بدانها می‌نماید.

و در مقابل، گاه با ارائه چهره‌های مطرود و نگونبخت، در قالب تصاویری زشت و کریه، دلها را از نفرت و کینه بدانها پر ساخته و همگان را از پیروی و مشابهت بد آنها بر حذر داشته است.

از جمله تمثیلاتی که در آنها، دو چهره محبوب و منفور در کنار یکدیگر ترسیم گردیده و مخاطب را به مقایسه این نمونه‌ها با یکدیگر فراخوانده است می‌توان به موارد ذیل اشاره داشت:

(1). مبانی تعلیم و تربیت در قرآن و حدیث، مقدمه.