تمثیلات قرآن‌ صفحه 204

از زیان‌های دنیا بر حذر دارند، و با مطرح کردن مثل‌ها عیوب دنیاپرستی را نشان دهند و آنچه را که مایه عبرت است تذکّر دهند.»

8- تحقیر آرمانها و مبانی فکری و اعتقادی مشرکین و کفّار

اشاره

دقّت و تأمّل در آیات قرآن، نشانگر آن است که در مبارزات اعتقادی میان جبهه حقّ و جبهه باطل، یکی از سلاحهای کارسازی که از خود تأثیرات شگرفی بجای می‌گذاشته، ابزار «مثال» بوده است! قرآن کریم در آیاتی چند، اشاره می‌دارد که کفّار و مشرکین در مواجه و مقابله با جبهه حقّ، به مثالهایی چند روی آورده و قصد داشتند تا از این ابزار در جهت خاموش ساختن نور حقّ بهره جویند.

از جمله این آیات حکایت کسی است «1» که قطعه‌ای از استخوان پوسیده را که معلوم نبود از چه کسی است و چگونه مرده، پیدا کرده و به گمان اینکه دلیل دندان شکنی برای نفی معاد پیدا کرده است به نزد پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و اله آورد و آن استخوان را نرم کرده و روی زمین پاشید و گفت: چه کسی می‌تواند این استخوانهای پوسیده را از نو زنده کند؟

وَ ضَرَبَ لَنا مَثَلًا وَ نَسِیَ خَلْقَهُ قالَ مَنْ یُحْیِ الْعِظامَ وَ هِیَ رَمِیمٌ «2» خداوند متعال بلافاصله پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و اله را فرمان می‌دهد که به این خیره سر مغرور و فراموشکار بگو: «کسی او را زنده می‌کند که در روز نخست او را ایجاد کرد.»

قُلْ یُحْیِیهَا الَّذِی أَنْشَأَها أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِکُلِّ خَلْقٍ عَلِیمٌ

(1). مفسّرین از وی با نامهائی چون: «ابیّ بن خلف» یا «امیّة بن خلف» یا «عاص بن وائل» یاد نموده‌اند.

(2). یس/ 78. پاره‌ای از مفسران برآنند که منظور از ضرب المثل در این آیه، ضرب‌المثل عادی و تشبیه و کنایه نیست بلکه منظور بیان استدلال و احتجاجی است که آن کافر و همفکران او در مقام مخالفت و انکار معاد بدان تشبّث جسته‌اند.

بنگرید به: تفسیر بیضاوی، النسفی، صافی و تفسیر نمونه در ذیل آیه مورد بحث.