تمثیلات قرآن‌ صفحه 206

معرفت را از جهالت، و در یک کلام «حقّ» را از «باطل» به خوبی جدا ساخته و سیمای هر یک را در قالب تابلوهای زنده و بدیعی به تصویر می‌کشد.

در اینجا نخست تمثیلاتی را بررسی می‌نماییم که محور عمده آنها ردّ و طرد آرمانها و مبانی اعتقادی کافران است و آنگاه به تمثیلاتی خواهیم پرداخت که در آنها به سست و پوشالی بودن نظام فکری و اعتقادی مشرکین اشاره گردیده است.

الف) طرد مبانی فکری و اعتقادی کفّار در تمثیلات قرآن‌

اشاره

قرآن کریم حالات و روحیات کفّار را با ارائه مثالهای متعددی ترسیم نموده و آرمانها و مبانی فکری آنها را مورد تحقیر قرار می‌دهد و تار و پود سست اندیشه‌ها و اعتقادات آنها را از هم می‌پاشد، و عجز و ناتوانی خدایان دروغین ایشان را در یاری رساندن به پیروان خود در قالب تمثیلات گویائی مجسّم می‌سازد.

1- تمثیل کفّار به حیواناتی گنگ‌

مَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُوا کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِما لا یَسْمَعُ إِلَّا دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَعْقِلُونَ «1» «مثال (تو) در دعوت کافران مثال کسی است که (گوسفندان و حیوانات را برای نجات از چنگال خطر) صدا می‌زند، ولی آنها چیزی جز سروصدا نمی‌شنوند (و حقیقت مفهوم گفتار او را درک نمی‌کنند) این کافران (در حقیقت) کر و لال و نابینا هستند و لذا چیزی نمی‌فهمند!» مفسّرین گفته‌اند که: این تمثیلی است مرکّب، که کافران و جهّال را هم به بهائم تشبیه فرموده و هم به کوران و کران و گنگان. «2»

آیه چنین اشاره دارد که: مثل تو در دعوت کفّار مانند کسی است که بانگ بر بهائم

(1). بقره/ 171.

(2). امثال قرآن، ص 152.