تمثیلات قرآن‌ صفحه 221

بدو دیوانه گفتا رخت بردار که تو عاجزتری از من به صدبار

چو تو بر یک مگس فرمان نداری برو شرمی بدار از شهریاری!

3- تمثیل مشرکین به جوینده آبی که هرگز بدان نرسد!

لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ وَ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا یَسْتَجِیبُونَ لَهُمْ بِشَیْ‌ءٍ إِلَّا کَباسِطِ کَفَّیْهِ إِلَی الْماءِ لِیَبْلُغَ فاهُ وَ ما هُوَ بِبالِغِهِ وَ ما دُعاءُ الْکافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلالٍ «1» «دعوت حقّ از آن اوست، و کسانی (مشرکان) غیر از خدا می‌خوانند به دعوت آنها پاسخ نمی‌گویند، آنها همچون کسی هستند که کفهای خود را به سوی آب می‌گشاید تا آب به دهانش برسد و هرگز نخواهد رسید، و دعای کافران جز در ظلال (و گمراهی) نیست!» مفسّرین درباره وجوه مختلف این تمثیل قرآنی گفته‌اند:

1- در این آیه خداوند متعال، مشرکان را که روی به غیر خدا آورده‌اند و بتهای سنگی و چوبی و انسانی و مانند آنها را می‌خوانند و از آنان انتظار کمک دارند، به تشنه کامی تشبیه نموده که در بیابانی تفتیده، به دنبال رنج و مرارتی بسیار، ناگاه به چاه آبی برسد و دلو و ریسمانی نیز نداشته باشد، به ناچار دست به سوی آب می‌گشاید تا آن را به دهان خود برساند ولی چون فاصله بسیاری با آب دارد هرگز بدان نمی‌رسد و گشودن کف و تلاش و رنج فراوان او را سودی نمی‌بخشد.

آیا می‌توان در کنار چاه نشست و دست به سوی آب دراز کرد و با اشاره، آب را به دهان فرستاد؟ این کار جز از یک انسان ساده لوح و دیوانه سر می‌زند؟

آری، سرچشمه شرک نیز تصورات و خیالات باطلی است که فرد را به سوی

(1). رعد/ 14.