تمثیلات قرآن‌ صفحه 249

2- ایجاد نشاط و انبساط خاطر

انسانها همانگونه که از نظر جسمانی و چهره ظاهری به اشکال مختلفی خلق شده‌اند، از چهره‌های روحی گوناگون و استعدهای او متفاوت و روحیات مختلف نیز برخوردارند، و کارخانه خلقت همه افراد را به یک شکل و طرح، نساخته است، بلکه دست توانای قادر متعال، تنوّع را در خلقت جسمی و روحی بشر لحاظ فرموده وَ قَدْ خَلَقَکُمْ أَطْواراً «1» همین امر سبب گردیده تا انسانها هماره از یکنواختی بگریزند، و خود را از قید و بند چهارچوبهای تنگ و کسل کننده برهانند.

علّامه محمّد تقی جعفری می‌گوید:

«حیات انسانی با داشتن مغز و روان معتدل، از یکنواختی دیدگاه، احساس رکود و افسردگی می‌کند، اگر چه دیدگاه او زیباترین منظره طبیعی یا اثر هنری باشد.» «2»

این روحیه تنوّع طلب انسان، متولّیان تعلیم و تربیت را بر آن می‌دارد تا متناسب با حالات و روحیات افراد، از روشهایی پویا و متنوّع مدد جویند.

کتاب تربیتی و انسان ساز قرآن نیز، همواره از روشهای مختلف تربیتی بهره جسته و معارف ژرف و عمیق خود را در صورتهای گوناگون و قالبهای متنوّع عرضه داشته که از این روش به عنوان «تصریف آیات» «3» یاد نموده است.

وَ کَذلِکَ نُصَرِّفُ الْآیاتِ وَ لِیَقُولُوا دَرَسْتَ وَ لِنُبَیِّنَهُ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ «4» «و این گونه آیات [خود] را گوناگون بیان می‌کنیم تا مبادا بگویند تو درس خوانده‌ای، و تا اینکه آن را برای گروهی که می‌دانند روشن سازیم.»

و در جای دیگر می‌فرماید:

(1). نوح/ 14.

(2). زیبائی و هنر از دیدگاه اسلام، ص 31.

(3). تصریف: به معنای بیان یک معنی است در صورتهای گوناگون تا فایده‌اش جامعتر شود. (تفسیر المیزان، ج 7، ص 646- ج 13 ص 338.