تمثیلات قرآن‌ صفحه 35

4) یا این عبارت را که می‌گویند:

«الدنیا لا تدوم و لا تبقی» دنیا پایدار و برقرار نیست.

با این تعبیر مقایسه کن:

«هی ظل زائل و عاریة تسترد و ودیعة تسترجع» دنیا سایه‌ای است ناپایدار و عاریه‌ای پس دادنی و امانتی قابل استرداد است.

یا با این سخن پیامبر صلّی اللّه علیه و آله مقایسه کن که فرمود:

«من فی الدنیا ضیف و ما فی یدیه عاریة و الضیف مرتحل و العاریة مؤدّاة» هر که در دنیا است حکم مهمان را دارد و آنچه به دست اوست عاریه‌ای بیش نیست، مهمان سرانجام خواهد رفت و عاریه هم پس داده خواهد شد.

5- از تلخی پند کاستن (پند در پرده کنایه)

انسانها عموما از تذکّر و نصیحت مستقیم گریزان هستند و حتّی گاه در برابر آن جبهه آرائی می‌کنند. قرآن کریم از روی بر تافتن انسانهائی که آه گرم انبیاء در آهن سرد آنها کارساز نبود، یاد کرده و از جمله از قول حضرت صالح علیه السّلام نقل نموده است که:

وَ نَصَحْتُ لَکُمْ وَ لکِنْ لا تُحِبُّونَ النَّاصِحِینَ «1» «همانا من شما را نصیحت نمودم، ولی (چه سود که) شما خیر خواهان را دوست ندارید.»

ولی آنچه می‌تواند از تلخی پند و اندرزهای مستقیم بکاهد، و سبب گردد تا مواعظ و دستورات اخلاقی با لعابی شیرین، دلپذیر کام روح و جان آدمی قرار گیرد، ارائه آنها در قالب «تمثیل» و «حکایت» است.

در آنجا که نمی‌توان مستقیم حرف زد، و در آنجا که ظرفیّت یا حساسّیت مخاطب و (1). اعراف/ 79.