تمثیلات قرآن‌ صفحه 99

و مدلول آیه شریفه: وَ لا یَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ «1» قرار گرفته‌اند. لیکن نومید نباید بود. چه بعد از موت، حیات و پایان هر روز سیاه روزی سفید بختی است: اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها. «2» عنقریب روزگار عزت و استعلای اسلامیان نیز فرا خواهد رسید ...» «3»

ب) نمونه‌هائی از رذائل اخلاقی در تمثیلات قرآنی‌

1) عهد شکنی‌

می‌دانیم مهمترین سرمایه یک جامعه، اعتماد متقابل افراد اجتماع نسبت به یکدیگر است. اصولا آنچه جامعه را از صورت آحاد پراکنده بیرون می‌آورد و همچون رشته‌های زنجیر به هم پیوند می‌دهد، همین اصل اعتماد متقابل است که پشتوانه فعالیتهای هماهنگ اجتماعی و همکاری در سطح وسیع می‌باشد.

عهد و پیمان و سوگند، تأکیدی است بر حفظ این همبستگی و اعتماد متقابل، اما آن روز که عهد و پیمانها پشت سر هم شکسته شود، دیگر اثری از این سرمایه بزرگ اعتماد عمومی باقی نخواهد ماند و جامعه بظاهر متشکّل، تبدیل به آحاد پراکنده فاقد قدرت می‌شود. «4»

قرآن کریم برای دعوت مسلمین به رعایت عهد و پیمانها و بر حذر داشتن آنها از پیمان شکنی، مثالی نغز و تشبیهی گویا و پرمعنا ارائه نموده و می‌فرماید:

وَ لا تَکُونُوا کَالَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْکاثاً تَتَّخِذُونَ أَیْمانَکُمْ دَخَلًا بَیْنَکُمْ ... «5» (1). حدید/ 16: و مانند کسانی نباشند که در گذشته به آنها کتاب آسمانی داده شد، سپس زمانی طولانی بر آنها گذشت و قلبهایشان قساوت پیدا کرد!

(2). حدید/ 17: بدانید خداوند زمین را بعد از مرگ آن زنده می‌کند.

(3). تفسیر الجواهر، ج 22، ص 23 به نقل از: امثال قرآن، ص 308.

(5). نحل/ 92