حج در اندیشه اسلامی صفحه 141

که همسر اسماعیل به هنگام شستن سر ابراهیم زیر پای آنحضرت گذاشت.

3- مجاهد، عکرمه و عطا آن را تمامی حج دانسته‌اند.

4- عطا و شعبی مقام را، عرفه و مزدلفه و جمار برشمرده‌اند.

5- نخعی نیز تمام حرم را مقام ابراهیم ذکر کرده است. «(1)»

لیکن با عنایت به آیه شریفه قرآن کریم «واتّخذوا من مقام ابراهیم مصلّی» و شواهد تاریخی و نیز روایات زیادی که در این زمینه نقل شده، قول اوّلصحیح است و دیگر اقوال را باید به گونه‌ای توجیه کرده یا آن را مردود شمرد.

علّت نامگذاری مقام‌

در بیان علّت نامگذاری آن سنگ، به «مقام ابراهیم» سه گفته وجود دارد:

1- عده‌ای گفته‌اند:

آن زمان که ابراهیم برای دیدار فرزندش اسماعیل آمد و او را نیافت، همسر اسماعیل بعنوان ادای احترام، از ابراهیم خواست اجازه دهد تا سر او را بشوید. او نیز اجازه داد و در حالی که سوار بر مرکب بود، سنگی زیر پای راست او قرار داد و نیمه سر او را شست، با فروریختن آب بر روی سنگ، پای ابراهیم در آن فرو رفت، سپس سنگ را زیر پای چپ او گذاشت و نیمه دیگر سرش را