حج در اندیشه اسلامی صفحه 287

و عشاء را با یک اذان و دو اقامه بخوان و این دو نماز را- گر چه یک چهارم شب نیز بگذرد- جز در مزدلفه بجای نیاور، سپس در مزدلفه بیتوته کن و آنگاه که فجر طلوع کرد نمازصبح را بخوان و در پایین کوه بمان تا وقتی که خورشید از بالای کوه ثبیر- که از بزرگترین کوههای مکه است و بین مکه و عرفات قرار دارد- برآید. آنگاه حمد خدا گوی، و با گفتن «لا اله الّا اللَّه»، «سبحان اللَّه»، «اللَّه اکبر»، «درود بر پیامبر-ص- و آل او» و دعا برای خود، حرکت کن تا به وادی محسِّر درآیی. در وادی به اندازه یکصد قدم با شتاب حرکت کن و همان را بگو که در مکه، در مسعی گفتی، سپس به طرف منا برو ... «(1)»

عبور از محسِّر جز برای افراد مضطرّ قبل از طلوع آفتاب جایز نیست. «(2)»

خاطره امام صادق- ع- از مشعر

امامصادق- ع- فرمود: کجاوه پدرم میان عرفه و مزدلفه فرو افتاد، پس آن حضرت پیاده شده نماز مغرب را بجای آورده، [سپس حرکت نمود و] نماز عشا را در مزدلفه خواند. «(3)»

نکته اخلاقی‌

آن کس کهصفات زشت و ناپسند را، با عبودیت و دعا و اشک و ناله در

1- - المقنع، مؤسسة الامام الهادی، ص 271؛ الهدایه، ینابیع الفقیه، ج 7، ص 55

تعبیر فاسع فیه بمقدار مائة خطوة را بسیاری از فقیهان آورده‌اند و از آن می‌توان فهمید که وادی محسِّر، چیزی در حدود یکصد گام بیشتر نیست.

2- - مقنعه مفید، ص 80؛ ینابیع الفقیهه، ابی الصلاح، در الکافی، ص 160
3- - التهذیب، ج 5، ص 189