حجاز درصدر اسلام صفحه 373

صدقات دیگر عبارت است از اعواف که از آنِ خناقه یهودی بود از بنی قریظه و در جوار آن شَطْبه است که ملک ابن عُتْبه بود.

مِیثَب و بَرقه از آن زبیر بن باطا بودند. درختان این دو را سلمان غرس کرده بود. اینها هم از غنایم اموال بنی قُرَیْظه بودند. معلوم می‌شود که در کنار هم بوده‌اند.

صافیه درصَورَیْن است. در زمان سَمْهودی معروف بوده است. سَمْهودی به روایت زین المَراغی می‌افزاید که آنها در شرق مدینه در بیشه بنی زهره بوده‌اند.

سَمْهودی گوید:صافیه و برقه و دلال و مِیْثب همه مجاور بوده‌اند درصَورَین، پشت قصر مروان بن حکم که از مَهْزور سیراب می‌شده‌اند.

دلال بیشه‌ای است معروف در سمت قبله‌ایِصافیه و پایین‌تر از آن قَوْری است.

در نزدیکیصدقات پیامبر (ص) وصَوْرَیْن قصر مروان بن حکم است. پایین دست قصر مروان بن حکم در پهلوی نقال و بقیع قصر بنی یوسف است. پیامبر (ص) در آن هنگام که به نبرد بنی قریظه می‌رفت، پیش از آن که به منازل بنی قریظه رسد با جمعی از اصحاب بر آن قصر گذشت. درصَوْرَین منزل نافع مولای عمر بود. «(1)»

بَقیع

بقیع را در زمانی که هجرت واقع شد، بقیع الغَرْقَد می‌گفتند؛ زیرا در آنجا غَرْقَد فراوان می‌رویید. (غرقد، گونه‌ای از نباتات خاردار است که برگش را بجوشانند و به آن خضاب کنند).

و جز آن، نباتات دیگری در آنجا روییده بود؛ از جمله گز. کثرت مگسان در آنجا به گونه‌ای بود که از دور چون دود به نظر می‌آمد. در همان سالهای‌اول هجرت رسول خدا (ص) آنجا را قبرستان کرد و از آن پس قبرستان اهل مدینه شد. بعد از آن که ابراهیم فرزند رسول خدا (ص) در آنجا به خاک سپرده شد، مردم مردگان خود را در آنجا دفن کردند و هر قبیله قبور خود را در ناحیه‌ای قرار دادند. تا بهتر بتوانند مقابر خود را بشناسند.

بَقیع در جانب شرقی مسجد است. یاقوت گوید داخل در مدینه است ولی ابن حوقل و ابن جبیر می‌گویند بیرون با روی مدینه است.