باقی مانده از تمدن اسلام صفحه 4

به سبب وجود روشهای بهداشتی اسلامی و رعایت آداب دینی در خوردنیها و آشامیدنیها و لباس پوشیدن و مسکن و ازدواج و روزه و پاکیزگی و حمّام کردن و غیر اینها بیماری کم میشود(1). وقتی مردمان در یک اجتماع از آنچه حرام بوده و مضرّ میباشد مانند آشامیدن مشروبات الکلی و خوردن گوشت خوک و مردار و غیره پرهیز کردند و در تهیّه موادّ خوراکی و آشامیدنیها خیانت و تقلّب نکردند و هرج و مرج و بینظمی و عوامل اضطراب و از بین برنده آرامش خاطر وجود نداشت علّتی برای مرض جسم و روح باقی نمیماند و بیماریهای دائمی در اجتماع ریشه کن میشود و گاهی یک نفر در میان چندین هزار نفر به این بیماریها دچار میگردد، بیماریهای بسیار بد مثل سرطان و نظایر آن کم میشود. در تابلو اعلان پزشکی نوشته شده بود (معالجه امراض وارداتی) از خواندن این عبارت سخت تعجّب کردم و با رفقا بحث نموده، گفتم: آیا ممکن است مرضی باقی بماند؟ در آن زمان در خیابان امام علی(ع) که سابقا (شارع بلوچ) نام داشت یک نفر سکته قلبی کرده بود مردمان بقدری برای مشاهده این مرده جمع شده بودند که در خیابان جائی برای ردّ شدن باقی نمانده بود اینها به همدیگر میگفتند آیا ممکن است کسی بخوابد و دیگر بیدار نشود؟ بعضی که از آیات قرآن آگاهی داشتند این آیه را میخواندند: (الله یتوفی الانفس حین موتها و التی لم تمت فی منامها)(2). خدا موقع فرا رسیدن مرگ جان اشخاص را میگیرد همان اشخاصی که به خواب میرفتند و نمیمردند و باز بیدار میشوند. با تعجب میگفتند: چطور ممکن است بمیرد بلکه غش کرده و به حال خواهد آمد و نمرده است. از این حرفها میزدند زیرا تا آن موقع ندیده بودند کسی سکته کند و بمیرد. به سبب کمی بیماری، پزشک هم کم بود و هر شهر یک یا دو پزشک بیشتر نداشت، از داروخانه هم خبری نبود. در کربلا که شهر بزرگ زیارتی است و مسافرین زیادی برای زیارت آنجا میآمدند و میماندند فقط یک داروخانه وجود داشت، درمانگاه و بیمارستان هم کم بود فقط یک بیمارستان در کربلا بود که بیماران کمی به آنجا مراجعه میکردند، ویزیت پزشک و قیمت داروها بسیار اندک بود و پزشک تقاضای مزد نمیکرد اگر کسی چیزی میداد تشکر میکرد و قبول مینمود و اگر نمیدادند چیزی نمیخواست، وقتی که ویزیت رسم شد از ده فلس بیشتر نبود، وقتی که قیمتها بالا رفت ویزیت هم بیست فلس شد. وقتی مالاریا شهر کربلا را فرا گرفت از ما ده نفر که در یک خانه بودیم فقط پدرم که خدا او را رحمت کند مبتلا نشد، یک نفر نیمه پزشک داشتیم که هر روز به خانه ما میآمد و نسخه و دوا میداد و خوراکی تعیین میکرد و ما عمل میکردیم، پس از یک ماه حال همه ما خوب شد و حساب کردیم روی هم خرج پزشک و دوای ما نیم دینار شد، داروهائی که میداد اغلب گیاهی بود که در محل بدست میآمد و یا ازاطراف میآوردند.

1 ـ در فقه اسلامی و احادیث و آیات قرآن کریم و زندگی پیامبر بزرگوار اسلام و آل او برای هریک از این امور دستورات زیاد و سفارشهای اکیدی وارد شده که رعایتش مانع بروز بیماری بوده و عامل مهمّ سلامت تن و روان میباشد. 2 ـ سوره زمر، آیه 42.

دادگستری و قضاوت

دادگستری و قضاوت

در گذشته قضاء و دادگستری اسلامی در شهرها حکومت داشت مثلا در کربلا یکی از علماء بنام سید عبدالحسین حجت رحمت الله علیه در صحن امام حسین(ع) امام جماعت بود، هم درس خارج میداد و محلّ درس او شبها نزدیک درِ زینبیّه بود و جماعتی از او تقلید میکردند و رساله عملیّه داشت و هم قضاوت شرعی با ایشان بود. همان طوری که امام (ع) فرموده است: (فانی قد جعلته علیکم حاکما). یعنی من او را برای قضاوت انتخاب کردم تا حکم کند. اهالی کربلا و حومه و روستاهای مجاور در باره خرید و فروش، رهن و اجاره، وقف و صلح، ازدواج و طلاق و اموال محجورین که نمیتوانند در مال خود تصرّف کنند و گمشده‌ها و همچنین امور یتیمان به او مراجعه میکردند و ایشان حکم شرعی صادر میکرد، به این ترتیب هر مشکلی به زودی حلّ میشد، هیچوقت تعطیلی نداشت و احتیاج به وکیل و ادارات دادگستری و اسناد نبود معاملات و ازدواج و طلاق و غیر اینها را در یک کاغذ مینوشت و پولی نمیگرفت، یک منشی هم داشت که مینوشت و ایشان امضاء میکرد، طرفین و شهود هم امضاء میکردند و کار بدون تشریفات قانونی و اداری تمام میشد. دو نفر شاهد در موقع لزوم امضاء میکردند و گواهی میدادند. در یک گوشه خانه دالان درازی بود که از آجر و گچ ، سکّوونشیمنگاه درست کرده بودند، در زمستان زیلو و در تابستان حصیر میانداخت و مراجعه کنندگان را میپذیرفت. هر روز صبح دو سه ساعت برای مراجعه مردم همانجا مینشست و در تمام امور قضاوت میکرد، اگر کسی با حکم شرعی او مخالفت میکرد طبق قوانین شرع مجازاتی برای او قائل میشد، امّا نه زیاد، بلکه خفیف بود، اغلب به این مجازات هم احتیاج نمیشد، حکم او از قرآن و سنّت و اجماع و عقل یعنی منابع احکام اسلامی اخراج میشد حتیالمقدور تعزیر و مجازات نمیکرد زیرا میدانست اگر زیاد باشد مردم در باره احکام جری میشوند و با خودسری از احکام اجتماعی سرپیچی میکنند، بنا بر این هرقدر امور با صلح و مسالمت آمیز حلّ شود بهتر است. خودش زندان نداشت فقط حاکم شهر یک زندان با مساحت تقریبا ده متر مربع داشت که اغلب خالی بود یا دو سه نفر در زندان بودند، زندان را هم (سرای) میگفتند. بعد از جنگ جهانی دوّم که تمدّن مادّی غرب به شهرها راه پیدا کرد بین دو شخصیّت در کربلا در باره زمین زراعتی اختلاف ونزاع واقع شد، جریانش در دادگستری سیزده سال طول کشید، بالاخره یکی از طرفین دعوی مُرد و نزاع تمام شد، نظیر این دعوی در نجف حدود یازده سال طول کشید سرانجام پیش یکی از علماء رفتند و در ظرف سه ساعت اختلاف رفع شد. دراصفهان نیز دعوائی شبیه اینها واقع شد که پانزده سال در دادگستری ادامه داشت، بالاخره عالمی آن را دردو ساعت خاتمه داد. قوانین اسلام اینطور است که بدون پیچیدگی و وقت گذرانی و تعطیلی بطور آسان و ساده تمام مراجعات قضائی را حلّ میکند بدون اینکه وقت مردم و یا مال آنان تلف و غارت شود و کار شکنی و مشکل بوجود آید.

امنیت

امنیت

امروزه اداره جاسوسی در هر کشوری وجود دارد که روز به روز در حال گسترش بوده و همه جا دایر میشود تا از اسرار و کارهای شرعی مردم باخبر شوند. تا آن روزها از شهربانی و کلانتری و ژاندارمری خبری نبود اغلب مغازه‌ها در شب هم تا نصف شب در جاهای خلوت باز بود و در منازل را نمیبستند و قفل نمیزدند و ماشینها در رفت و آمد بودند. در دورترین محلاّت از مرکز شهر و حرم حضرت امام حسین و صحن ابوالفضل علیهماالسلام مردم بدون ترس در رفت و آمد بودند و جان و مالشان محفوظ بود زیرا ایمان و احکام شرعی در جریان بود. بعدها که در بغداد اداره جاسوسی بنام (السایدی) که از انگلستان و بریتانیا دستور میگرفت دایر کردند و کارش این بود که در سطح بالا در باره اشخاص بانفوذ شهر تحقیق میکرد و میخواست بداند بزرگان عشایر چه اندازه نفوذ دارند و نفوذشان چگونه میباشد، بزرگان شهر و علماء نیز هرکدام پرونده مخصوصی داشتند. مردم با تعجّب از این اداره یاد میکردند و از هم میپرسیدند که: آیا این کار صحیح و شرعی است که در باره اسرار مردم جستجو کنند و به جاسوسی بپردازند؟ این چه فایده دارد؟ چگونه ممکن است که دیگران در امور مخفی ما دخالت بکنند؟ نظیر این سئوالات در بین مردم رواج داشت.

در باره برقراری اجتماع

در باره برقراری اجتماع