باقی مانده از تمدن اسلام صفحه 5

اجتماع بزرگ نیز همچون خانواده است که اجتماعی است کوچک و از پدر و مادر و فرزندان و یا افراد بزرگ و کوچک تشکیل شده است، در هر اجتماع باید بزرگتران مراعات حال کوچکتران را با لطف و رحم و مرحمت نگاه دارند و کوچکترها نیز بزرگتران را احترام کنند و هرکدام به اندازه توانائی خود در رفع احتیاجات یکدیگر بکوشند. این روایت مثال روشنی است برای رفتار در اجتماع: یکی از فرمانروایان به یکی از ائمه (ع) مراجعه کرد و تقاضای نصیحت نمود، امام علیه السلام فرمود: (افراد مسلمان از لحاظ عمر سه دسته اند: بزرگ، کوچک، هم سن و سال، باید بزرگترها مثل پدر و کوچکترها را مثل فرزند و همسالان را همچون برادر دانست ای امیر، به پدرت نیکوئی کن و به فرزندانت رحم نما و با برادرانت همواره به نیکوئی رفتار کن). برای برقراری اجتماع در اسلام مراسمی وجود دارد که مردم را دور هم جمع میکند. از جمله? آنها اطعام است که مسلمانها یکدیگر را برای غذا دعوت میکنند و در روزهای مخصوصی مانند وفات یا تولّد ائمه (ع)، یا ماه مبارک رمضان و ایام محرّم و عاشورا خصوصاً و پس از بازگشت از سفر حج، یا زیارت معصومین (ع)، عروسیها، ختم و وفات، ختنه سوران، خرید یا اجاره خانه جدید و عنوانهای دیگر دورهم جمع میشوند و خویشان به عنوان صله ارحام همدیگر را میبینند و به هم کمک میکنند و همسایگان به دید و بازدید از یکدیگر میپردازند. خلاصه مردم نسبت به هم مهربانند مگر در موارد بسیار نادر که کم اتفاق میافتد به عللی چند صباحی رشته مودّت قطع شود و باز به حال خود بر گردد.

کمی کارهای خلاف

کمی کارهای خلاف

آنچه که عملش جرم و مجازات داشته باشد در اجتماع اسلامیِ واقعی کمتر اتّفاق میافتد و لذا، قتل و جرح و دزدی و ربودن دختران مردم و کارهای زشت دیگر وجود نداشت، با وجود اینکه همچون روزهائی که شمشیر در دست تمام مردم بود، امّا اسلحه را برای کارهای خلاف و ستمگری و صدمه زدن به دیگران به کار نمیبردند، زیرا میدانستند تمام مردمان اجتماع باید در صلح و صفا زندگی کنند و از شخص خطاکار در نزد خدا بازخواست خواهد شد. افراد اجتماع نیز به این اشخاص با ایمان و وظیفه‌شناس به احترام نگاه میکردند و الا میبایست آنها را پست شمرده و مسخره میکردند و با نظر توهین به آنان مینگریستند. دو سبب یکی خوف از خدا و دیگری بدبین شدن مردم به آنان سلامتی اجتماع را تامین میکرد و جرمی واقع نمیشد. عکس العمل مردم و تقوی دو عامل مهم جلوگیرنده از کارهای خطا بود.

ازدواج

ازدواج

ازدواج با دوشیزگان باکره، سابقاً در اجتماع رایج بود و حکم اسلامی حکومت میکرد، دختران از سنّ دوازده تا چهارده ساله ازدواج میکردند و پسران جوان از شانزده تا هجده سالگی حتما زن میگرفتند، فرمایش حضرت پیغمبر (ص) را مدّ نظر داشتند که فرموده است: (تناکحوا تناسلوا تکثروا فانی اُباهی بکم الامم یوم القیامة و لو بالسقط). برای تولید نسل و ازدیاد افراد ازدواج کنید زیرا من روز قیامت به شما امّت افتخار میکنم حتی به آنانکه سقط شده اند. و باز فرموده است: (من سعادة المرءان لا تحیض ابنته فی بیته). یکی از سعادتهای مرد این است که دخترش در خانه خود حیض نبیند.

و باز فرموده است: (من تزوج فقد احرز نصف دینه، او ثلثی دینه، فلیتق الله فیالباقی). کسی که ازدواج کند، نصف یا ثلث دین خود را حفظ نموده، پس باید در باقی آن تقوای الهی پیشه کند. مسلمانان این فرمایشات را شعار زندگی خود قرار داده و عمل میکردند در نتیجه مرد بیزن و دختر بیشوهر پیدا نمیشد. یاد دارم در شهر ما فقط چهار نفر مجرّد بودند که ازدواج نکرده و مایه حیرت مردم شده بودند و این مردان دو به دو باهم برادر بودند. مِهر و تشریفات بسیار کم و ساده بود، سعی میکردند وسایل ابتدائی زندگی را تهیه نمایند و به همان قانع میشدند و کمتر خلاف این اتّفاق میافتاد، برای سکونت یکی از اطاقهای پدر زن یا پدر شوهر را اختصاص به خود میدادند تا بعدا خانه مستقل پیدا کنند و این مشکلات و تشریفات مهریّه کمرشکن امروزه اصلا وجود نداشت. پدرم میگفت: وقتی که مرجع بزرگ آقا سید عبدالهادی شیرازی ازدواج میکرد اطاقش با شبهای گذشته فرقی نداشت و فقط مختصری جهیزیّه برای زوجه آورده بودند و از اطاقی به اطاق دیگر نقل مکان میکرد، عروس مانند دختر خودشان در این خانه پذیرائی میشد و داماد مثل پسرشان، تحصیلات و خدمت سربازی و موانع دیگر مانع ازدواج نمیشد، در نتیجه جوانان دختر و پسر هیچوقت دچار انحرافات جنسی و کارهای حرام مانند زنا، لواط، استمناء، و نظیر اینها نمیشدند. لازم است بگویم، آن موقع چند زن داشتن هم بسیار کم بود و مانند سالهای اوّل اسلام نبود که ایجاب میکرد یک مرد چند زن داشته باشد، گمان میکنم کم شدن تعدد زوجات در این زمان یکی بدلیل بدرفتاری زنهای قبلی با زنهای بعدی باشد، و دیگر اینکه افراد اجتماع از این کار زیاد خوششان نمیآید و این مسئله سبب کدورت میگردد و عوامل دیگر نیز مانند ناراحتی اولاد و به هم خوردن وضع خانواده و پیش آمدن طلاق و غیره به این دو عامل اضافه میشود.

وفا و صفا و صداقت

وفا و صفا و صداقت