- پیشگفتار 1
- اشاره 7
- اشاره ای به تاریخچه تفسیر 9
- تفسیر و تفاسیر 9
- اشاره 9
- تعریف تفسیر 9
- نکته ها 11
- اشاره 11
- روشها و گرایشهای تفسیری 11
- اشاره 13
- سیمای سوره حمد (پرسشگری عاشقانه و امدادخواهی روشنگرانه) 14
- اشاره 14
- اهداف سوره حمد 15
- اشاره ای به مطالب سوره حمد 15
- ویژگی خاصّ سوره حمد 15
- مقدمه 16
- واژه شناسی 16
- توضیح 16
- یاد مهر دوست 16
- نکته های ادبی 17
- نکته ها و اشاره ها 17
- آموزه ها و پیامها 19
- توضیح 20
- مقدّمه 20
- پرسشگری عاشقانه 20
- واژه شناسی 20
- نکته های ادبی 21
- نکته ها و اشاره ها 21
- آموزه ها و پیامها 23
- نکته ها و اشاره ها 24
- بازهم یاد مهر دوست 24
- مقدّمه 24
- واژه شناسی و نکته های ادبی 24
- توضیح 24
- آموزه ها و پیامها 25
- واژهشناسی 26
- یادی از رستاخیز 26
- توضیح 26
- مقدّمه 26
- نکته ها و اشاره ها 27
- آموزه ها و پیامها 28
- توحید عبادی و افعالی 29
- مقدّمه 29
- توضیح 29
- واژه شناسی 29
- نکته ها و اشاره ها 30
- نکته های ادبی 30
- آموزه ها و پیامها 31
- توضیح 32
- واژه شناسی 32
- هدایت طلبی 32
- مقدّمه 32
- نکته ها و اشاره ها 33
- نکته های ادبی 33
- آموزه ها و پیامها 34
- توضیح 35
- واژه شناسی 35
- مقدّمه 35
- سه خط اساسی در زندگی بشر 35
- نکته ها و اشاره ها 36
- آموزه ها و پیامها 37
- اشاره 41
- سیمای سوره حجرات راه کارهای حفظ شخصیّت و برادری و برابری 42
- اشاره 42
- کلّیّات 42
- نام گذاری 42
- اهداف سوره حجرات 43
- به مطالب مهمّ سوره حجرات 43
- ویژگی سوره 43
- مقدّمه 45
- توضیح 45
- ادب در برابر رهبر اسلام 45
- واژه شناسی 46
- نکته های ادبی 46
- شأن نزول 46
- نکته ها و اشاره ها 47
- آموزه ها و پیامها 49
- مقدّمه 49
- توضیح 50
- شأن نزول 50
- واژه شناسی 51
- نکته ها و اشاره ها 52
- آموزه ها و پیامها 53
- توضیح 54
- واژه شناسی 54
- مقدّمه 54
- نکته ها و اشاره ها 55
- نکته های ادبی 55
- توضیح 56
- آموزه ها و پیامها 56
- مقدّمه 56
- واژه شناسی 57
- شأن نزول 57
- نکته ها و اشاره ها 58
- آموزه ها و پیامها 59
- مقدّمه 60
- توضیح 60
- راهکار برخورد با اخبار مشکوک ایمان دوستی و ناپسندی کفر 60
- شأن نزول 61
- واژه شناسی 61
- نکته ها و اشاره ها 62
- آموزه ها و پیامها 63
- توضیح 64
- مقدّمه 64
- واژه شناسی 65
- نکته ها و اشاره ها 66
- آموزه ها و پیامها 68
- توضیح 69
- مقدّمه 69
- راهکار اصلاح اختلافات اجتماعی اعلام برادری مؤمنان 69
- واژه شناسی 70
- شأن نزول 70
- نکته ها و اشارهها 71
- آموزه ها و پیامها 73
- مقدّمه 73
- واژه شناسی 74
- نکته های ادبی 74
- توضیح 74
- نکته ها و اشاره ها 75
- آموزه ها و پیامها 77
- مقدّمه 78
- راهکارهای حفظ شخصیت افراد اجتماع عوامل اختلافات اجتماعی و آداب معاشرت صحیح 78
- توضیح 78
- شأن نزول 79
- نکته ها و اشاره ها 80
- واژه شناسی 80
- آموزه ها و پیامها 82
- مقدّمه 83
- توضیح 83
- شأن نزول 84
- نکته ها و اشاره ها 85
- واژه شناسی 85
- آموزه ها و پیامها 89
- نظام برابری و معیارهای برتری افراد معنای ایمان و اسلام و تفاوت آنها 90
- مقدّمه 90
- توضیح 90
- شأن نزول 91
- واژه شناسی 91
- نکته ها و اشاره ها 92
- آموزه ها و پیامها 94
- توضیح 95
- مقدّمه 95
- شأن نزول 96
- واژه شناسی 96
- نکته ها و اشاره ها 97
- آموزه ها و پیامها 98
- نشانه های مؤمنان راستین علم بی کران الاهی 99
- مقدّمه 99
- توضیح 99
- نکته ها و اشاره ها 100
- واژه شناسی 100
- آموزه ها و پیامها 102
- توضیح 102
- مقدّمه 102
- آموزه ها و پیامها 103
- نکته ها و اشاره ها 103
- واژه شناسی 104
- توضیح 104
- مقدّمه 104
- نکته ها و اشاره ها 105
- آموزه ها و پیامها 106
- مقدّمه 106
- توضیح 106
- نکته ها و اشاره ها 106
- آموزه ها و پیامها 107
- اشاره 112
- اشاره 113
- کلّیّات 113
- سیمای سوره جمعه اهداف پیامبران و وظایف اجتماعی مسلمانان 113
- اهداف سوره جمعه 113
- مطالب سوره جمعه 114
- ترجمه و تفسیر سوره جمعه 115
- مقدّمه 115
- توضیح 115
- واژه شناسی 116
- نکته ها و اشاره ها 116
- مقدّمه 118
- توضیح 119
- واژه شناسی 120
- نکته ها و اشاره ها 120
- آموزه ها و پیامها 122
- روحیه های قوم یهود قانون عمومی مرگ و عوامل ترس از آن 123
- توضیح 123
- مقدّمه 123
- نکته ها و اشاره ها 124
- واژه شناسی 124
- آموزه ها و پیامها 127
- مقدّمه 127
- واژه شناسی 128
- توضیح 128
- نکته ها و اشاره ها 129
- آموزه ها و پیامها 131
- آداب نماز جمعه و وظایف اجتماعی مسلمانان 132
- توضیح 132
- مقدّمه 132
- واژه شناسی 133
- نکته ها و اشاره ها 134
- آموزه ها و پیامها 137
- مقدّمه 137
- شأن نزول 138
- توضیح 138
- واژه شناسی 138
- نکته ها و اشاره ها 139
- آموزه ها و پیامها 140
- اشاره 144
- سیمای سوره توحید 145
- کلّیّات 145
- فضیلت 145
- اشاره 145
- تفسیر و ترجمه سوره توحید 146
- مطالب فرعی 146
- هدف سوره 146
- توضیح 146
- شأن نزول 147
- واژه شناسی 147
- نکته ها و اشاره ها 148
- آموزه ها و پیامها 152
- اشاره 155
- سیمای سوره قدر 156
- فضیلت 156
- کلّیّات 156
- اشاره 156
- مطالب فرعی 157
- اهداف سوره قدر 157
- توضیح 158
- تفسیر و ترجمه سوره قدر 158
- مقدّمه 158
- واژه شناسی 159
- نکته ها و اشاره ها 160
- آموزه ها و پیامها 165
- اشاره 168
- سیمای سوره کوثر 169
- فضیلت 169
- اشاره 169
- کلّیّات 169
- مطالب فرعی 170
- اهداف سوره 170
- ویژگیها 170
- مقدّمه 171
- ترجمه و تفسیر سوره کوثر 171
- شأن نزول 171
- توضیح 172
- واژه شناسی 172
- نکته ها و اشاره ها 172
- آموزه ها و پیامها 175
نکته ها و اشاره ها
1. در این آیات به یکی از مراسم شکوهمند و پراهمّیّت اسلام اشاره شده است. در اسلام به سه نوع اجتماع اهمّیّت داده می شود:
اوّل: اجتماع روزانه برای نماز جماعت؛
دوم: اجتماع هفتگی برای نماز جمعه؛
سوم: اجتماع سالیانه برای مراسم حج.
2. نخستین اجتماع مسلمانان در روز جمعه هنگامی بود که مسلمانان پیشین از ورود پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله به مدینه احساس کردند به اجتماع و دعا در روز خاصّی نیاز دارند؛ همان طور که یهودیان روز شنبه و مسیحیان روز یکشنبه جمع می شوند.
مسلمانان نیز در روز پیش از آن به سراغ «اَسعد بن زراره» رفتند و نماز جماعت را با او خواندند. وی مردم را اندرز داد و آنان که حدود چهل نفر بودند، با همدیگر غذا خوردند. از آن پس این روز را روز جمعه نامیدند؛ چون روز اجتماع مسلمانان بود.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله به مدینه آمد، و پس از توقّف چند روزه در قبا، روز جمعه به سمت مدینه حرکت کرد. هنگامی که به محله «بنی سالم» رسید، اوّلین مراسم نماز جمعه رسمی اسلام را برگزار کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله در این روز اوّلین خطبه خود را بیان فرمود؛ (1)
3. واژه «نُودی» از «نداء» به معنای بانگ زدن است که در اینجا مقصود اذان گفتن برای نماز جمعه می باشد؛ یعنی هنگامی که اذان نماز جمعه گفته می شود، مردم موظفند کار و کسب خود را رها کنند و به سوی نماز جمعه بشتابند؛ (2)
4. نماز جمعه - مانند نماز صبح - دو رکعت است؛ اما دو قنوت دارد: یکی پیش
1- (1) . ر. ک: مجمع البیان، ج10، ص286؛ تفسیر نمونه، ج24، ص131
2- (2) . همان، ص126