- پیشگفتار 1
- اشاره 7
- اشاره ای به تاریخچه تفسیر 9
- تفسیر و تفاسیر 9
- اشاره 9
- تعریف تفسیر 9
- نکته ها 11
- اشاره 11
- روشها و گرایشهای تفسیری 11
- اشاره 13
- سیمای سوره حمد (پرسشگری عاشقانه و امدادخواهی روشنگرانه) 14
- اشاره 14
- اشاره ای به مطالب سوره حمد 15
- ویژگی خاصّ سوره حمد 15
- اهداف سوره حمد 15
- مقدمه 16
- یاد مهر دوست 16
- توضیح 16
- واژه شناسی 16
- نکته های ادبی 17
- نکته ها و اشاره ها 17
- آموزه ها و پیامها 19
- واژه شناسی 20
- پرسشگری عاشقانه 20
- مقدّمه 20
- توضیح 20
- نکته ها و اشاره ها 21
- نکته های ادبی 21
- آموزه ها و پیامها 23
- بازهم یاد مهر دوست 24
- توضیح 24
- مقدّمه 24
- نکته ها و اشاره ها 24
- واژه شناسی و نکته های ادبی 24
- آموزه ها و پیامها 25
- توضیح 26
- یادی از رستاخیز 26
- مقدّمه 26
- واژهشناسی 26
- نکته ها و اشاره ها 27
- آموزه ها و پیامها 28
- توضیح 29
- مقدّمه 29
- توحید عبادی و افعالی 29
- واژه شناسی 29
- نکته ها و اشاره ها 30
- نکته های ادبی 30
- آموزه ها و پیامها 31
- توضیح 32
- هدایت طلبی 32
- مقدّمه 32
- واژه شناسی 32
- نکته های ادبی 33
- نکته ها و اشاره ها 33
- آموزه ها و پیامها 34
- توضیح 35
- سه خط اساسی در زندگی بشر 35
- واژه شناسی 35
- مقدّمه 35
- نکته ها و اشاره ها 36
- آموزه ها و پیامها 37
- اشاره 41
- کلّیّات 42
- اشاره 42
- سیمای سوره حجرات راه کارهای حفظ شخصیّت و برادری و برابری 42
- نام گذاری 42
- اهداف سوره حجرات 43
- به مطالب مهمّ سوره حجرات 43
- ویژگی سوره 43
- توضیح 45
- ادب در برابر رهبر اسلام 45
- مقدّمه 45
- نکته های ادبی 46
- واژه شناسی 46
- شأن نزول 46
- نکته ها و اشاره ها 47
- آموزه ها و پیامها 49
- مقدّمه 49
- شأن نزول 50
- توضیح 50
- واژه شناسی 51
- نکته ها و اشاره ها 52
- آموزه ها و پیامها 53
- واژه شناسی 54
- مقدّمه 54
- توضیح 54
- نکته های ادبی 55
- نکته ها و اشاره ها 55
- توضیح 56
- مقدّمه 56
- آموزه ها و پیامها 56
- شأن نزول 57
- واژه شناسی 57
- نکته ها و اشاره ها 58
- آموزه ها و پیامها 59
- توضیح 60
- مقدّمه 60
- راهکار برخورد با اخبار مشکوک ایمان دوستی و ناپسندی کفر 60
- شأن نزول 61
- واژه شناسی 61
- نکته ها و اشاره ها 62
- آموزه ها و پیامها 63
- مقدّمه 64
- توضیح 64
- واژه شناسی 65
- نکته ها و اشاره ها 66
- آموزه ها و پیامها 68
- توضیح 69
- مقدّمه 69
- راهکار اصلاح اختلافات اجتماعی اعلام برادری مؤمنان 69
- شأن نزول 70
- واژه شناسی 70
- نکته ها و اشارهها 71
- آموزه ها و پیامها 73
- مقدّمه 73
- نکته های ادبی 74
- واژه شناسی 74
- توضیح 74
- نکته ها و اشاره ها 75
- آموزه ها و پیامها 77
- راهکارهای حفظ شخصیت افراد اجتماع عوامل اختلافات اجتماعی و آداب معاشرت صحیح 78
- مقدّمه 78
- توضیح 78
- شأن نزول 79
- واژه شناسی 80
- نکته ها و اشاره ها 80
- آموزه ها و پیامها 82
- توضیح 83
- مقدّمه 83
- شأن نزول 84
- نکته ها و اشاره ها 85
- واژه شناسی 85
- آموزه ها و پیامها 89
- توضیح 90
- نظام برابری و معیارهای برتری افراد معنای ایمان و اسلام و تفاوت آنها 90
- مقدّمه 90
- شأن نزول 91
- واژه شناسی 91
- نکته ها و اشاره ها 92
- آموزه ها و پیامها 94
- مقدّمه 95
- توضیح 95
- شأن نزول 96
- واژه شناسی 96
- نکته ها و اشاره ها 97
- آموزه ها و پیامها 98
- مقدّمه 99
- نشانه های مؤمنان راستین علم بی کران الاهی 99
- توضیح 99
- نکته ها و اشاره ها 100
- واژه شناسی 100
- آموزه ها و پیامها 102
- مقدّمه 102
- توضیح 102
- آموزه ها و پیامها 103
- نکته ها و اشاره ها 103
- توضیح 104
- واژه شناسی 104
- مقدّمه 104
- نکته ها و اشاره ها 105
- مقدّمه 106
- توضیح 106
- آموزه ها و پیامها 106
- نکته ها و اشاره ها 106
- آموزه ها و پیامها 107
- اشاره 112
- کلّیّات 113
- اهداف سوره جمعه 113
- اشاره 113
- سیمای سوره جمعه اهداف پیامبران و وظایف اجتماعی مسلمانان 113
- مطالب سوره جمعه 114
- مقدّمه 115
- توضیح 115
- ترجمه و تفسیر سوره جمعه 115
- واژه شناسی 116
- نکته ها و اشاره ها 116
- مقدّمه 118
- توضیح 119
- واژه شناسی 120
- نکته ها و اشاره ها 120
- آموزه ها و پیامها 122
- مقدّمه 123
- روحیه های قوم یهود قانون عمومی مرگ و عوامل ترس از آن 123
- توضیح 123
- نکته ها و اشاره ها 124
- واژه شناسی 124
- آموزه ها و پیامها 127
- مقدّمه 127
- توضیح 128
- واژه شناسی 128
- نکته ها و اشاره ها 129
- آموزه ها و پیامها 131
- مقدّمه 132
- آداب نماز جمعه و وظایف اجتماعی مسلمانان 132
- توضیح 132
- واژه شناسی 133
- نکته ها و اشاره ها 134
- آموزه ها و پیامها 137
- مقدّمه 137
- توضیح 138
- شأن نزول 138
- واژه شناسی 138
- نکته ها و اشاره ها 139
- آموزه ها و پیامها 140
- اشاره 144
- فضیلت 145
- کلّیّات 145
- اشاره 145
- سیمای سوره توحید 145
- تفسیر و ترجمه سوره توحید 146
- توضیح 146
- مطالب فرعی 146
- هدف سوره 146
- واژه شناسی 147
- شأن نزول 147
- نکته ها و اشاره ها 148
- آموزه ها و پیامها 152
- اشاره 155
- اشاره 156
- سیمای سوره قدر 156
- کلّیّات 156
- فضیلت 156
- مطالب فرعی 157
- اهداف سوره قدر 157
- توضیح 158
- مقدّمه 158
- تفسیر و ترجمه سوره قدر 158
- واژه شناسی 159
- نکته ها و اشاره ها 160
- آموزه ها و پیامها 165
- اشاره 168
- فضیلت 169
- سیمای سوره کوثر 169
- کلّیّات 169
- اشاره 169
- مطالب فرعی 170
- ویژگیها 170
- اهداف سوره 170
- ترجمه و تفسیر سوره کوثر 171
- مقدّمه 171
- شأن نزول 171
- توضیح 172
- نکته ها و اشاره ها 172
- واژه شناسی 172
- آموزه ها و پیامها 175
نکته ها و اشاره ها
1. در این آیات به یکی از مراسم شکوهمند و پراهمّیّت اسلام اشاره شده است. در اسلام به سه نوع اجتماع اهمّیّت داده می شود:
اوّل: اجتماع روزانه برای نماز جماعت؛
دوم: اجتماع هفتگی برای نماز جمعه؛
سوم: اجتماع سالیانه برای مراسم حج.
2. نخستین اجتماع مسلمانان در روز جمعه هنگامی بود که مسلمانان پیشین از ورود پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله به مدینه احساس کردند به اجتماع و دعا در روز خاصّی نیاز دارند؛ همان طور که یهودیان روز شنبه و مسیحیان روز یکشنبه جمع می شوند.
مسلمانان نیز در روز پیش از آن به سراغ «اَسعد بن زراره» رفتند و نماز جماعت را با او خواندند. وی مردم را اندرز داد و آنان که حدود چهل نفر بودند، با همدیگر غذا خوردند. از آن پس این روز را روز جمعه نامیدند؛ چون روز اجتماع مسلمانان بود.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله به مدینه آمد، و پس از توقّف چند روزه در قبا، روز جمعه به سمت مدینه حرکت کرد. هنگامی که به محله «بنی سالم» رسید، اوّلین مراسم نماز جمعه رسمی اسلام را برگزار کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله در این روز اوّلین خطبه خود را بیان فرمود؛ (1)
3. واژه «نُودی» از «نداء» به معنای بانگ زدن است که در اینجا مقصود اذان گفتن برای نماز جمعه می باشد؛ یعنی هنگامی که اذان نماز جمعه گفته می شود، مردم موظفند کار و کسب خود را رها کنند و به سوی نماز جمعه بشتابند؛ (2)
4. نماز جمعه - مانند نماز صبح - دو رکعت است؛ اما دو قنوت دارد: یکی پیش
1- (1) . ر. ک: مجمع البیان، ج10، ص286؛ تفسیر نمونه، ج24، ص131
2- (2) . همان، ص126