تفسیر مقدماتی قرآن کریم صفحه 150

«قل» را بر ما نقل کرده است؛ یعنی هیچ گونه تغییر و تصرّفی در وحی صورت نداده؛

6 . واژه «هُوَ» ضمیر مفرد غایب است که به ذات مقدّس الاهی اشاره دارد که در نهایت خفا است. او از دسترس افکار محدود و از دید چشمها و حواسّ بشر بیرون است؛ هر چند که آثارش در جهان آشکار می باشد. (1)

7. واژه «اللّه» اسم خاص خداست که به ذات دارای تمام کمالات اشاره می کند.

معنای اصلی آن؛ معبود، معشوق یا کسی است که عقلها در مورد او حیران می مانند؛ (2)نام «اللّه» بیش از همه نامهای خدا در قرآن آمده و حدود هزار بار تکرار شده است؛

8 . واژه «اَحَد» در اصل به معنای وحدت و یکتا بودن است و از ذاتی حکایت می کند که از هر جهت بی نظیر و منفرد است؛ ذات، علم و قدرت او یگانه است و مانندی ندارد. ذات یکتایی که در ذهن و در خارج قبول کثرت نمی کند؛ (3)

9. در حدیثی آمده است که در جنگ جَمَل مردی از امام علی علیه السلام پرسید: آیا می گویی خدا واحد است؟ واحد به چه معناست؟ برخی از یاران به آن مرد حمله کردند که چرا در هنگامه جنگ چنین پرسشی می کند؛ اما امام علی علیه السلام فرمود: او را به حال خود بگذارید؛ زیرا آنچه را او می خواهد، همان چیزی است که ما از این گروه دشمن می خواهیم. (و ما برای توحید می جنگیم).

حضرت پس از آن توضیح دادند که دو معنای «واحد» در مورد خدا صحیح نیست: یکی اینکه وحدت عددی باشد (یعنی خدا یکی باشد که دو داشته باشد) و دوم آنکه وحدت باشد. (چون خدا نوع ندارد.) و دو معنای واحد در مورد خدا

1- (1) . ر. ک: رعد، 6؛ انعام، 164؛ مائده، 44؛ آل عمران، 189؛ انعام، 57؛ نساء، 59
2- (2) . در تفسیر «بسم اللّه الرحمن الرحیم» توضیح دادیم که «اللّه» از ریشه «وله» یا «اَلِه» یا...است
3- (3) . برخی مفسّران بین «اَحد» و «واحد» فرق گذاشته اند و گفته اند که «اَحد» به ذاتی گفته می شود که قبول کثرت نمی کند و داخل اعداد نیست؛ اما «واحد» دوم و سوم برای آن تصور می شود. (المیزان، ج20، ص543) اما برخی مفسّران این تفاوت را با موارد استعمال آن دو عدد در قرآن و احادیث سازگار نمی دانند. (تفسیر نمونه، ج27، ص453)