تفسیر مقدماتی قرآن کریم صفحه 4

6 . نکته ها و اشاره های تفسیری، شامل نکته های تفسیری است که برای توضیح آیه لازم بوده و کوشیده ایم با خلاصه گویی و شماره گذاری نظم یابد. این نکته ها غالباً از تفسیرهای معتبر نقل یا برداشت شده است و مبنای تفسیری صحیح دارد؛ یعنی بر اساس قرینه های نقلی و عقلی یا شاهدهای لفظی آیات برداشت و بیان شده است و از روشهای صحیح همچون روش قرآن به قرآن، روایی و عقلی استفاده و از تفسیر به رأی کاملاً پرهیز شده است؛ مقصود از اشاره های آیه، لوازم معنای آیه است که گاهی تحت عنوان «دلالت تنبیه و اشاره» از آنها یاد می شود.

7. آموزه ها و پیامهای آیه، عبارت است از درسهای آموزنده آیه و پیامهایی که آیه برای زندگی امروز ما دارد. به عبارت دیگر، در این بخش تلاش شده با الغای خصوصیت از مکان، زمان، افراد و خصوصیات فرعی دیگر، هدف اصلی آیه روشن و به صورت یک قاعده کلی بیان شود؛ به طوری که در شرایط مشابه قابل تطبیق باشد؛ البته این کار با توجّه به رهنمودهای اهل بیت علیهم السلام و قاعده الغای خصوصیت و قاعده جری و تطبیق و بطن (1) صورت گرفته است؛ همان طور که از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده که درباره قرآن فرمود:

ظهره تنزیله و بطنه تأویله منه قد مضی و منه ما لم یکن یجری کما تجری الشمس و القمر ؛ ظاهر قرآن، همان چیزی است که نازل شده، اما باطن قرآن تأویل آن است که برخی از آنها گذشته و برخی هنوز نیامده است. قرآن مثل خورشید و ماه جریان دارد. (2) (و هر زمان مصادیق جدید پیدا می کند.)

و نیز نقل شده که امام باقر علیه السلام فرمود:

و لو انّ الآیه اذا نزلت فی قوم ثمّ مات اولئک القوم، ماتت الآیه و لما بقی من