تفسیر مقدماتی قرآن کریم صفحه 47

البتّه شأن نزولهای دیگری نیز حکایت شده؛ (1) ولی این دو مورد با ظاهر آیه سازگارتر است.

نکته ها و اشاره ها

1. مقصود از «لاَ تُقدِّموا» آن است که چیزی را بر خدا و فرستاده اش مقدّم ندارید.

این تعبیر مفهوم گسترده ای دارد که شامل پیشی گرفتن در هر برنامه ای می شود؛ از جمله مصداقهای آن، عجله نکردن در برابر دستور خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله ، یا مقدّم شدن در عبادت قبل از وقت و یا سخن گفتن قبل از سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله است؛

شایان ذکر است که شأن نزول آیات، ظرف نزول را بیان می کند؛ ولی این بدان معنا نیست که مطالب آیه به همان مورد شأن نزول اختصاص دارد؛ بلکه شأن نزول، یکی از مصداقهای آیه است؛

2. منظور از «بَیْنَ یَدَیِ» همان پیش روست. از آنجا که خدا جسم نیست و مکان ندارد و جلو و عقب مادّی برای او مطرح نیست، این تعبیر کنایه از عجله در کارها (2) و حکم کردن پیش از دستور خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله است؛

3. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رهبر جامعه اسلامی است و در جامعه اسلامی نظم و نظام مدیریتی پیشرفته ای برقرار است؛ یعنی همه مسلمانان انضباط را رعایت می کنند و در کارها بر رهبر بزرگ خود پیشی نمی گیرند و خود سرانه عمل نمی کنند؛ وگرنه کارها سامان نمی گیرد و جامعه گرفتار هرج و مرج و شکست و ناکامی می شود؛

4. تاریخ اسلام نشان می دهد که در جنگ احُد برخی افراد بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله