- پیشگفتار 1
- اشاره 7
- اشاره ای به تاریخچه تفسیر 9
- تفسیر و تفاسیر 9
- اشاره 9
- تعریف تفسیر 9
- نکته ها 11
- اشاره 11
- روشها و گرایشهای تفسیری 11
- اشاره 13
- سیمای سوره حمد (پرسشگری عاشقانه و امدادخواهی روشنگرانه) 14
- اشاره 14
- اشاره ای به مطالب سوره حمد 15
- اهداف سوره حمد 15
- ویژگی خاصّ سوره حمد 15
- مقدمه 16
- واژه شناسی 16
- یاد مهر دوست 16
- توضیح 16
- نکته ها و اشاره ها 17
- نکته های ادبی 17
- آموزه ها و پیامها 19
- مقدّمه 20
- واژه شناسی 20
- پرسشگری عاشقانه 20
- توضیح 20
- نکته ها و اشاره ها 21
- نکته های ادبی 21
- آموزه ها و پیامها 23
- نکته ها و اشاره ها 24
- واژه شناسی و نکته های ادبی 24
- مقدّمه 24
- بازهم یاد مهر دوست 24
- توضیح 24
- آموزه ها و پیامها 25
- مقدّمه 26
- واژهشناسی 26
- یادی از رستاخیز 26
- توضیح 26
- نکته ها و اشاره ها 27
- آموزه ها و پیامها 28
- توضیح 29
- توحید عبادی و افعالی 29
- مقدّمه 29
- واژه شناسی 29
- نکته های ادبی 30
- نکته ها و اشاره ها 30
- آموزه ها و پیامها 31
- هدایت طلبی 32
- مقدّمه 32
- توضیح 32
- واژه شناسی 32
- نکته ها و اشاره ها 33
- نکته های ادبی 33
- آموزه ها و پیامها 34
- توضیح 35
- واژه شناسی 35
- سه خط اساسی در زندگی بشر 35
- مقدّمه 35
- نکته ها و اشاره ها 36
- آموزه ها و پیامها 37
- اشاره 41
- کلّیّات 42
- اشاره 42
- سیمای سوره حجرات راه کارهای حفظ شخصیّت و برادری و برابری 42
- نام گذاری 42
- اهداف سوره حجرات 43
- ویژگی سوره 43
- به مطالب مهمّ سوره حجرات 43
- مقدّمه 45
- ادب در برابر رهبر اسلام 45
- توضیح 45
- واژه شناسی 46
- شأن نزول 46
- نکته های ادبی 46
- نکته ها و اشاره ها 47
- آموزه ها و پیامها 49
- مقدّمه 49
- شأن نزول 50
- توضیح 50
- واژه شناسی 51
- نکته ها و اشاره ها 52
- آموزه ها و پیامها 53
- واژه شناسی 54
- مقدّمه 54
- توضیح 54
- نکته های ادبی 55
- نکته ها و اشاره ها 55
- توضیح 56
- مقدّمه 56
- آموزه ها و پیامها 56
- واژه شناسی 57
- شأن نزول 57
- نکته ها و اشاره ها 58
- آموزه ها و پیامها 59
- توضیح 60
- مقدّمه 60
- راهکار برخورد با اخبار مشکوک ایمان دوستی و ناپسندی کفر 60
- واژه شناسی 61
- شأن نزول 61
- نکته ها و اشاره ها 62
- آموزه ها و پیامها 63
- مقدّمه 64
- توضیح 64
- واژه شناسی 65
- نکته ها و اشاره ها 66
- آموزه ها و پیامها 68
- مقدّمه 69
- توضیح 69
- راهکار اصلاح اختلافات اجتماعی اعلام برادری مؤمنان 69
- شأن نزول 70
- واژه شناسی 70
- نکته ها و اشارهها 71
- آموزه ها و پیامها 73
- مقدّمه 73
- نکته های ادبی 74
- واژه شناسی 74
- توضیح 74
- نکته ها و اشاره ها 75
- آموزه ها و پیامها 77
- توضیح 78
- مقدّمه 78
- راهکارهای حفظ شخصیت افراد اجتماع عوامل اختلافات اجتماعی و آداب معاشرت صحیح 78
- شأن نزول 79
- نکته ها و اشاره ها 80
- واژه شناسی 80
- آموزه ها و پیامها 82
- توضیح 83
- مقدّمه 83
- شأن نزول 84
- نکته ها و اشاره ها 85
- واژه شناسی 85
- آموزه ها و پیامها 89
- نظام برابری و معیارهای برتری افراد معنای ایمان و اسلام و تفاوت آنها 90
- توضیح 90
- مقدّمه 90
- شأن نزول 91
- واژه شناسی 91
- نکته ها و اشاره ها 92
- آموزه ها و پیامها 94
- توضیح 95
- مقدّمه 95
- شأن نزول 96
- واژه شناسی 96
- نکته ها و اشاره ها 97
- آموزه ها و پیامها 98
- نشانه های مؤمنان راستین علم بی کران الاهی 99
- مقدّمه 99
- توضیح 99
- واژه شناسی 100
- نکته ها و اشاره ها 100
- مقدّمه 102
- توضیح 102
- آموزه ها و پیامها 102
- نکته ها و اشاره ها 103
- آموزه ها و پیامها 103
- مقدّمه 104
- توضیح 104
- واژه شناسی 104
- نکته ها و اشاره ها 105
- توضیح 106
- مقدّمه 106
- آموزه ها و پیامها 106
- نکته ها و اشاره ها 106
- آموزه ها و پیامها 107
- اشاره 112
- کلّیّات 113
- اشاره 113
- سیمای سوره جمعه اهداف پیامبران و وظایف اجتماعی مسلمانان 113
- اهداف سوره جمعه 113
- مطالب سوره جمعه 114
- مقدّمه 115
- توضیح 115
- ترجمه و تفسیر سوره جمعه 115
- واژه شناسی 116
- نکته ها و اشاره ها 116
- مقدّمه 118
- توضیح 119
- واژه شناسی 120
- نکته ها و اشاره ها 120
- آموزه ها و پیامها 122
- مقدّمه 123
- توضیح 123
- روحیه های قوم یهود قانون عمومی مرگ و عوامل ترس از آن 123
- نکته ها و اشاره ها 124
- واژه شناسی 124
- آموزه ها و پیامها 127
- مقدّمه 127
- واژه شناسی 128
- توضیح 128
- نکته ها و اشاره ها 129
- آموزه ها و پیامها 131
- مقدّمه 132
- توضیح 132
- آداب نماز جمعه و وظایف اجتماعی مسلمانان 132
- واژه شناسی 133
- نکته ها و اشاره ها 134
- آموزه ها و پیامها 137
- مقدّمه 137
- واژه شناسی 138
- توضیح 138
- شأن نزول 138
- نکته ها و اشاره ها 139
- آموزه ها و پیامها 140
- اشاره 144
- کلّیّات 145
- فضیلت 145
- سیمای سوره توحید 145
- اشاره 145
- توضیح 146
- مطالب فرعی 146
- تفسیر و ترجمه سوره توحید 146
- هدف سوره 146
- واژه شناسی 147
- شأن نزول 147
- نکته ها و اشاره ها 148
- آموزه ها و پیامها 152
- اشاره 155
- اشاره 156
- کلّیّات 156
- سیمای سوره قدر 156
- فضیلت 156
- اهداف سوره قدر 157
- مطالب فرعی 157
- توضیح 158
- مقدّمه 158
- تفسیر و ترجمه سوره قدر 158
- واژه شناسی 159
- نکته ها و اشاره ها 160
- آموزه ها و پیامها 165
- اشاره 168
- سیمای سوره کوثر 169
- اشاره 169
- فضیلت 169
- کلّیّات 169
- ویژگیها 170
- مطالب فرعی 170
- اهداف سوره 170
- مقدّمه 171
- ترجمه و تفسیر سوره کوثر 171
- شأن نزول 171
- توضیح 172
- واژه شناسی 172
- نکته ها و اشاره ها 172
- آموزه ها و پیامها 175
هر کس همراه و ملازم شما باشد، به شما ملحق می شود؛ و هر کس کوتاهی کند (و کندروی کند) نابود می شود»؛ (1)
9. تعبیر «یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ...» اشاره به آن است که ایمان در انجام دادن فرمانهای این آیه اثر دارد؛ یعنی لازمه ایمان، آن است که مؤمن ادب حضور خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله را نگه دارد (2) و باتقوا باشد؛
10. اسمهایی همچون «سَمِیعٌ» و «عَلِیمٌ» که در آخر هر آیه می آید، با محتوای آیه ارتباط دارد و در اینجا اشاره به آن است که خدا شنواست و می شنود که شما به پیش از خدا و رسولش سخن گفتید؛ سخن خدا داناست و به کردار شما در برابر پیامبر صلی الله علیه و آله آگاهی دارد.
آموزه ها و پیامها
1. مؤمنان باید ادب حضور خدای متعال و پیامبر صلی الله علیه و آله را نگه دارند: [ لَاتُقَدِّمُواْ ]؛
2. بر رهبر مسلمانان پیشی نگیرید: [ وَ رَسُولِهِ ]؛
3. لازمه ایمان، رعایت ادب در برابر رهبر جامعه است: [ یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ... ]؛
4. به انضباط و سلسله مراتب مدیریت در جامعه اسلامی اهمّیّت دهید:
[ لَاتُقَدِّمُواْ ]؛
5 . خود نگهدار و پارسا باشید که خدا سخنان و کردار شما را تحت نظر دارد:
[ ...وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ].
مقدّمه
قرآن کریم در آیه دوّم سوره حجرات به «ادب گفتاری در برابر پیامبر صلی الله علیه و آله » اشاره کرده است هشدار به مسلمانان می فرماید:
1- (1) . «فالراغب عنکم مارق و اللازم لکم لاحق و المقصّر فی حقّکم زاهق...» (زیارت جامعه کبیره، مفاتیح الجنان و کتابهای دیگر)
2- (2) . در مورد حقیقت ایمان و تفاوت مؤمن و مسلمان، ذیل آیه 14 سخن خواهیم گفت