- پیشگفتار 1
- اشاره 7
- اشاره ای به تاریخچه تفسیر 9
- تفسیر و تفاسیر 9
- اشاره 9
- تعریف تفسیر 9
- روشها و گرایشهای تفسیری 11
- نکته ها 11
- اشاره 11
- اشاره 13
- سیمای سوره حمد (پرسشگری عاشقانه و امدادخواهی روشنگرانه) 14
- اشاره 14
- اشاره ای به مطالب سوره حمد 15
- اهداف سوره حمد 15
- ویژگی خاصّ سوره حمد 15
- مقدمه 16
- واژه شناسی 16
- توضیح 16
- یاد مهر دوست 16
- نکته های ادبی 17
- نکته ها و اشاره ها 17
- آموزه ها و پیامها 19
- مقدّمه 20
- واژه شناسی 20
- توضیح 20
- پرسشگری عاشقانه 20
- نکته های ادبی 21
- نکته ها و اشاره ها 21
- آموزه ها و پیامها 23
- نکته ها و اشاره ها 24
- مقدّمه 24
- توضیح 24
- واژه شناسی و نکته های ادبی 24
- بازهم یاد مهر دوست 24
- آموزه ها و پیامها 25
- واژهشناسی 26
- توضیح 26
- یادی از رستاخیز 26
- مقدّمه 26
- نکته ها و اشاره ها 27
- آموزه ها و پیامها 28
- توحید عبادی و افعالی 29
- توضیح 29
- مقدّمه 29
- واژه شناسی 29
- نکته ها و اشاره ها 30
- نکته های ادبی 30
- آموزه ها و پیامها 31
- هدایت طلبی 32
- توضیح 32
- مقدّمه 32
- واژه شناسی 32
- نکته ها و اشاره ها 33
- نکته های ادبی 33
- آموزه ها و پیامها 34
- واژه شناسی 35
- توضیح 35
- مقدّمه 35
- سه خط اساسی در زندگی بشر 35
- نکته ها و اشاره ها 36
- آموزه ها و پیامها 37
- اشاره 41
- سیمای سوره حجرات راه کارهای حفظ شخصیّت و برادری و برابری 42
- نام گذاری 42
- اشاره 42
- کلّیّات 42
- ویژگی سوره 43
- اهداف سوره حجرات 43
- به مطالب مهمّ سوره حجرات 43
- مقدّمه 45
- ادب در برابر رهبر اسلام 45
- توضیح 45
- نکته های ادبی 46
- شأن نزول 46
- واژه شناسی 46
- نکته ها و اشاره ها 47
- آموزه ها و پیامها 49
- مقدّمه 49
- شأن نزول 50
- توضیح 50
- واژه شناسی 51
- نکته ها و اشاره ها 52
- آموزه ها و پیامها 53
- واژه شناسی 54
- توضیح 54
- مقدّمه 54
- نکته ها و اشاره ها 55
- نکته های ادبی 55
- آموزه ها و پیامها 56
- مقدّمه 56
- توضیح 56
- شأن نزول 57
- واژه شناسی 57
- نکته ها و اشاره ها 58
- آموزه ها و پیامها 59
- توضیح 60
- مقدّمه 60
- راهکار برخورد با اخبار مشکوک ایمان دوستی و ناپسندی کفر 60
- واژه شناسی 61
- شأن نزول 61
- نکته ها و اشاره ها 62
- آموزه ها و پیامها 63
- مقدّمه 64
- توضیح 64
- واژه شناسی 65
- نکته ها و اشاره ها 66
- آموزه ها و پیامها 68
- توضیح 69
- مقدّمه 69
- راهکار اصلاح اختلافات اجتماعی اعلام برادری مؤمنان 69
- واژه شناسی 70
- شأن نزول 70
- نکته ها و اشارهها 71
- مقدّمه 73
- آموزه ها و پیامها 73
- توضیح 74
- نکته های ادبی 74
- واژه شناسی 74
- نکته ها و اشاره ها 75
- آموزه ها و پیامها 77
- مقدّمه 78
- توضیح 78
- راهکارهای حفظ شخصیت افراد اجتماع عوامل اختلافات اجتماعی و آداب معاشرت صحیح 78
- شأن نزول 79
- نکته ها و اشاره ها 80
- واژه شناسی 80
- آموزه ها و پیامها 82
- مقدّمه 83
- توضیح 83
- شأن نزول 84
- نکته ها و اشاره ها 85
- واژه شناسی 85
- آموزه ها و پیامها 89
- نظام برابری و معیارهای برتری افراد معنای ایمان و اسلام و تفاوت آنها 90
- مقدّمه 90
- توضیح 90
- واژه شناسی 91
- شأن نزول 91
- نکته ها و اشاره ها 92
- آموزه ها و پیامها 94
- مقدّمه 95
- توضیح 95
- شأن نزول 96
- واژه شناسی 96
- نکته ها و اشاره ها 97
- آموزه ها و پیامها 98
- نشانه های مؤمنان راستین علم بی کران الاهی 99
- مقدّمه 99
- توضیح 99
- واژه شناسی 100
- نکته ها و اشاره ها 100
- مقدّمه 102
- توضیح 102
- آموزه ها و پیامها 102
- آموزه ها و پیامها 103
- نکته ها و اشاره ها 103
- توضیح 104
- مقدّمه 104
- واژه شناسی 104
- نکته ها و اشاره ها 105
- آموزه ها و پیامها 106
- مقدّمه 106
- توضیح 106
- نکته ها و اشاره ها 106
- آموزه ها و پیامها 107
- اشاره 112
- کلّیّات 113
- اهداف سوره جمعه 113
- اشاره 113
- سیمای سوره جمعه اهداف پیامبران و وظایف اجتماعی مسلمانان 113
- مطالب سوره جمعه 114
- ترجمه و تفسیر سوره جمعه 115
- توضیح 115
- مقدّمه 115
- واژه شناسی 116
- نکته ها و اشاره ها 116
- مقدّمه 118
- توضیح 119
- واژه شناسی 120
- نکته ها و اشاره ها 120
- آموزه ها و پیامها 122
- توضیح 123
- روحیه های قوم یهود قانون عمومی مرگ و عوامل ترس از آن 123
- مقدّمه 123
- نکته ها و اشاره ها 124
- واژه شناسی 124
- مقدّمه 127
- آموزه ها و پیامها 127
- توضیح 128
- واژه شناسی 128
- نکته ها و اشاره ها 129
- آموزه ها و پیامها 131
- مقدّمه 132
- توضیح 132
- آداب نماز جمعه و وظایف اجتماعی مسلمانان 132
- واژه شناسی 133
- نکته ها و اشاره ها 134
- آموزه ها و پیامها 137
- مقدّمه 137
- واژه شناسی 138
- توضیح 138
- شأن نزول 138
- نکته ها و اشاره ها 139
- آموزه ها و پیامها 140
- اشاره 144
- فضیلت 145
- سیمای سوره توحید 145
- اشاره 145
- کلّیّات 145
- توضیح 146
- هدف سوره 146
- تفسیر و ترجمه سوره توحید 146
- مطالب فرعی 146
- واژه شناسی 147
- شأن نزول 147
- نکته ها و اشاره ها 148
- آموزه ها و پیامها 152
- اشاره 155
- کلّیّات 156
- فضیلت 156
- اشاره 156
- سیمای سوره قدر 156
- اهداف سوره قدر 157
- مطالب فرعی 157
- مقدّمه 158
- تفسیر و ترجمه سوره قدر 158
- توضیح 158
- واژه شناسی 159
- نکته ها و اشاره ها 160
- آموزه ها و پیامها 165
- اشاره 168
- فضیلت 169
- اشاره 169
- کلّیّات 169
- سیمای سوره کوثر 169
- ویژگیها 170
- مطالب فرعی 170
- اهداف سوره 170
- ترجمه و تفسیر سوره کوثر 171
- شأن نزول 171
- مقدّمه 171
- توضیح 172
- واژه شناسی 172
- نکته ها و اشاره ها 172
- آموزه ها و پیامها 175
القرآن شیء؛ اگر هنگامی که آیه ای در مورد ملّتی نازل می شود، با مرگ مردم، آن آیه نیز بمیرد، چیزی از قرآن باقی نمی ماند. (1)
و نیز از امام صادق علیه السلام حکایت شده که (در پاسخ پرسشی در مورد قرآن) فرمود:
لأنّ اللّه تبارک و تعالی لم یجعله لزمان دون زمان ولا لناس دون ناس فهو فی کلّ زمان جدید و عند کل قوم غض الی یوم القیامه؛ (2) خدای تبارک و تعالی قرآن را برای یک زمان و مردمی خاص قرار نداده است، بلکه آن در هر زمانی جدید و نزد هر ملّتی تازه و شیرین است؛
نکته هایی برای تدریس
استادان محترم به یادآوری نیازی ندارند! ولی از آنجا که هر متن ویژگیهای خاصّ خود را دارد، تذکر چند نکته مفید به نظر می رسد:
1. با توجّه به هدفهای آموزشی که در آغاز بخشهاآمده است، مطالب محوری در کلاس مطرح و مطالعه جزئیات به دانش پژوهان واگذار شود؛
2. از استادان محترم تقاضا داریم که روش تدبّر، تفکّر و برداشت از قرآن را به همراه بیان نکته های تفسیری به دانش پژوهان بیاموزند؛ یعنی برای آنان روشن سازند که نکته ها و پیامها از کجای آیه و چگونه به دست می آید. تلاش شود که دانش پژوهان فعّالانه در کلاس شرکت جویند و در آیات تدبّر کنند؛ یعنی در هنگام طرح نکته ها و پیامها، از آنان خواسته شود آنچه را که از آیه به ذهنشان می رسد، بیان کنند و استاد محترم با راهنمایی و جهت دهی، آنها را تصحیح کند. تلاش شود در هر درس پیامهای جدیدی از آیات برداشت شود و به کتاب اضافه گردد. (و در صورت امکان از کنفرانس دانش پژوهان نیز غفلت نورزد)؛
3. فصل مربوط به کلّیّات (تفسیر، تاریخچه تفسیر و...) مختصر بیان گردد و دانش پژوهان به مطالعه کتابهای مربوط راهنمایی شوند؛
1- (1) . تفسیر عیّاشی، ج1، ص10، رقم 7
2- (2) . بحارالانوار، ج89، ص15