تفسیر مقدماتی قرآن کریم صفحه 52

یا از مادّه «نبو» به معنای بلندی است و از آنجا که مقام پیامبر صلی الله علیه و آله والاتر از مردم است، به او نبی گفته می شود. (1)

نکته ها و اشاره ها

1. این آیه در حقیقت یکی از آداب حضور پیامبر صلی الله علیه و آله را بیان می کند که همان ادب گفتاری در محضر حضرت صلی الله علیه و آله است؛ چرا که بلند کردن صدا در برابر رهبر مسلمانان، نوعی بی ادبی به اوست؛

2. جمله «...لَا تَجْهَرُواْ...» به معنای آن است که در محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله با فریاد سخن مگویید. این جمله یا تأکید همان جمله قبل (لَا تَرْفَعُواْ...) است یا اینکه جمله اوّل اشاره به وقتی است که پیامبر صلی الله علیه و آله با مردم سخن می گوید، و جمله دوّم اشاره به هنگامی است که حضرت سکوت کرده؛ در این حالت نیز نباید صدا را بلند کرد.

برخی مفسّران احتمال داده اند: جمله دوّم آیه به این نکته اشاره دارد که هنگام خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله نام کوچک ایشان را نبرید و نگویید: «یا محمّد»؛ همان گونه که همدیگر را صدا می زنید؛ بلکه او را با احترام بخوانید و بگویید: «یا رسول اللّه»؛ (2)

البتّه مانعی ندارد که همه این معانی مقصود آیه باشد؛ (3)

3. بلند کردن صدا و بی ادبی در حضور پیامبر صلی الله علیه و آله اگربه قصد توهین به مقام نبوّت باشد، مستلزم کفر است و موجب نابودی ایمان و ثواب اعمال گذشته انسان می شود؛

و اگر بدون قصد توهین باشد، نوعی اذیّت رسول خدا صلی الله علیه و آله به شمار می آید که گناه است. در این صورت هم ممکن است چنین عمل زشتی، سبب نابودی ثواب بسیاری از اعمال انسان شود؛

1- (1) . التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج2، ص15؛ مقائیس اللغه
2- (2) . در این صورت معنای آیه با آیه 63 نور همنوا می شود که می فرماید: «لَّاتَجْعَلُواْ دُعَآءَ الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعَآءِ بَعْضِکُم بَعْضًا... ]
3- (3) . تفسیر نمونه، ج22، ص138