تفسیر مقدماتی قرآن کریم صفحه 56

3. این آیه به ادب در حضور پیامبر صلی الله علیه و آله و پاداشهای آن اشاره می کند. برخی از مفسّران این آیات را توسعه داده اند و گفته اند: شامل مراحل پایین تر، همچون رهبران فکری و اخلاقی و دانشمندان نیز می شود؛

4. در احادیث اسلامی نیز بر ادب تأکید فراوان شده است. از امام علی علیه السلام حکایت شده: «رعایت ادب، همچون لباس فاخر و زینتی است.» (1)

آموزه ها و پیامها

1. رعایت ادب نزد پیامبر صلی الله علیه و آله نشانه خلوص قلب و تقواپذیری است: [ ...أُوْلَل-ِکَ الَّذِینَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَی... ] (2)؛

2. اگر پاداشهای بزرگ و آمرزش الاهی را می خواهید، در برابر رهبر مسلمانان مؤدّب باشید: [ لَهُم مَّغْفِرَهٌ وَ أَجْرٌ عَظِیمٌ ].

مقدّمه

قرآن کریم در آیه چهارم و پنجم سوره حجرات بی ادبان را بی خرد می نامد و با سفارش به شکیبایی می فرماید:

[ إِنَّ الَّذِینَ یُنَادُونَکَ مِن وَرَآءِ الْحُجُرَ تِ أَکْثَرُهُمْ لَایَعْقِلُونَ أوَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُواْ حَتَّی تَخْرُجَ إِلَیْهِمْ لَکَانَ خَیْرًا لَّهُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ ]؛ (3)

در واقع کسانی که تو را از پشت اتاقها فرا می خوانند، اکثر آنان خردورزی نمی کنند) (و اگر (بر فرض) آنان صبر می کردند تا به سوی آنان در آیی، حتماً برای آنان بهتر بود؛ و خدا بسیار آمرزنده [و] مهرورز است.

توضیح

در آیات پیشین سخن از ادب در برابر پیامبر صلی الله علیه و آله بود، و اینک در این آیه «بی ادبان را بی خرد می نامد» و می فرماید: «کسانی که (همچون بنی تمیم) تو را از پشت اتاقها (و

1- (1) . نهج البلاغه، حکمت 5
2- (2) . حجرات، 3
3- (3) . حجرات، 4، 5