تفسیر مقدماتی قرآن کریم صفحه 66

می شود؛ (1) و در اینجا مقصود آن است که اگر رهبر از شما پیروی کند و هر روز به دنبال نظر فرد یا گروهی حرکت کند، مردم به زحمت می افتند.

نکته ها و اشاره ها

1. همان طور که ذیل آیه پیشین بیان شد، خبر ولید فاسق مبنی بر نافرمانی قبیله «بنی مصطلق» در مدینه منتشر شد و گروهی از مردم به پیامبر صلی الله علیه و آله فشار می آوردند که بر ضدّ این قبیله وارد جنگ شود. آیه به این مطلب اشاره کرده و نعمت حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله و ارتباط او با وحی را یادآور شده، که مانع پیش آمدن بسیاری از مشکلات می شود؛ در ضمن اشاره کرده که اگر رهبر تسلیم فشارهای شما می شد و از شما پیروی می کرد، خود شما به زحمت می افتادید و درگیر جنگ و مشکلات می شدید؛

2. در این آیه بر تابع نبودن پیامبر صلی الله علیه و آله تأکید شده است؛ یعنی مردم باید تابع رهبر باشند؛ نه اینکه رهبر از آنان پیروی کند؛ (2)

3. این آیه اشاره لطیفی به قانون «لطف» دارد. این قاعده بدان معناست که خدای حکیم، زمینه های هدایت انسان را با لطف خود کاملاً فراهم کرده است؛ زیرا از طرفی ایمان را محبوب انسان قرار داده و از طرف دیگر، کفر و نافرمانی را منفور دل انسان ساخته است تا آتش عشق حق طلبی و ایمان در دل انسان شعله ور شود و به سوی اطاعت خدا حرکت کند و از گناه دوری جوید؛

از این روست که هر قلب و فطرت انسانی پاکی و ایمان را می طلبد و از کفر و گناه بیزار است؛ (3)

1- (1) . تفسیر نمونه، ج22، ص158
2- (2) . باید توجه داشت که این مطلب به معنای استبداد نیست و منافاتی با اصل مشورت رهبر با مردم ندارد؛ چرا که در مشورت هر کس نظر خود را بیان می کند؛ ولی انتخاب نظر نهایی با شخص رهبری است
3- (3) . تفسیر نمونه، ج22، ص159