- پیشگفتار 1
- اشاره 7
- اشاره ای به تاریخچه تفسیر 9
- تفسیر و تفاسیر 9
- اشاره 9
- تعریف تفسیر 9
- نکته ها 11
- اشاره 11
- روشها و گرایشهای تفسیری 11
- اشاره 13
- سیمای سوره حمد (پرسشگری عاشقانه و امدادخواهی روشنگرانه) 14
- اشاره 14
- اشاره ای به مطالب سوره حمد 15
- اهداف سوره حمد 15
- ویژگی خاصّ سوره حمد 15
- مقدمه 16
- یاد مهر دوست 16
- واژه شناسی 16
- توضیح 16
- نکته های ادبی 17
- نکته ها و اشاره ها 17
- آموزه ها و پیامها 19
- مقدّمه 20
- واژه شناسی 20
- پرسشگری عاشقانه 20
- توضیح 20
- نکته ها و اشاره ها 21
- نکته های ادبی 21
- آموزه ها و پیامها 23
- نکته ها و اشاره ها 24
- مقدّمه 24
- واژه شناسی و نکته های ادبی 24
- بازهم یاد مهر دوست 24
- توضیح 24
- آموزه ها و پیامها 25
- واژهشناسی 26
- مقدّمه 26
- توضیح 26
- یادی از رستاخیز 26
- نکته ها و اشاره ها 27
- آموزه ها و پیامها 28
- توضیح 29
- مقدّمه 29
- توحید عبادی و افعالی 29
- واژه شناسی 29
- نکته ها و اشاره ها 30
- نکته های ادبی 30
- آموزه ها و پیامها 31
- هدایت طلبی 32
- مقدّمه 32
- توضیح 32
- واژه شناسی 32
- نکته ها و اشاره ها 33
- نکته های ادبی 33
- آموزه ها و پیامها 34
- توضیح 35
- واژه شناسی 35
- مقدّمه 35
- سه خط اساسی در زندگی بشر 35
- نکته ها و اشاره ها 36
- آموزه ها و پیامها 37
- اشاره 41
- اشاره 42
- کلّیّات 42
- نام گذاری 42
- سیمای سوره حجرات راه کارهای حفظ شخصیّت و برادری و برابری 42
- به مطالب مهمّ سوره حجرات 43
- ویژگی سوره 43
- اهداف سوره حجرات 43
- مقدّمه 45
- ادب در برابر رهبر اسلام 45
- توضیح 45
- واژه شناسی 46
- شأن نزول 46
- نکته های ادبی 46
- نکته ها و اشاره ها 47
- آموزه ها و پیامها 49
- مقدّمه 49
- شأن نزول 50
- توضیح 50
- واژه شناسی 51
- نکته ها و اشاره ها 52
- آموزه ها و پیامها 53
- واژه شناسی 54
- مقدّمه 54
- توضیح 54
- نکته های ادبی 55
- نکته ها و اشاره ها 55
- توضیح 56
- مقدّمه 56
- آموزه ها و پیامها 56
- واژه شناسی 57
- شأن نزول 57
- نکته ها و اشاره ها 58
- آموزه ها و پیامها 59
- مقدّمه 60
- توضیح 60
- راهکار برخورد با اخبار مشکوک ایمان دوستی و ناپسندی کفر 60
- واژه شناسی 61
- شأن نزول 61
- نکته ها و اشاره ها 62
- آموزه ها و پیامها 63
- مقدّمه 64
- توضیح 64
- واژه شناسی 65
- نکته ها و اشاره ها 66
- آموزه ها و پیامها 68
- مقدّمه 69
- توضیح 69
- راهکار اصلاح اختلافات اجتماعی اعلام برادری مؤمنان 69
- شأن نزول 70
- واژه شناسی 70
- نکته ها و اشارهها 71
- آموزه ها و پیامها 73
- مقدّمه 73
- نکته های ادبی 74
- واژه شناسی 74
- توضیح 74
- نکته ها و اشاره ها 75
- آموزه ها و پیامها 77
- راهکارهای حفظ شخصیت افراد اجتماع عوامل اختلافات اجتماعی و آداب معاشرت صحیح 78
- توضیح 78
- مقدّمه 78
- شأن نزول 79
- نکته ها و اشاره ها 80
- واژه شناسی 80
- آموزه ها و پیامها 82
- توضیح 83
- مقدّمه 83
- شأن نزول 84
- نکته ها و اشاره ها 85
- واژه شناسی 85
- آموزه ها و پیامها 89
- توضیح 90
- نظام برابری و معیارهای برتری افراد معنای ایمان و اسلام و تفاوت آنها 90
- مقدّمه 90
- شأن نزول 91
- واژه شناسی 91
- نکته ها و اشاره ها 92
- آموزه ها و پیامها 94
- مقدّمه 95
- توضیح 95
- شأن نزول 96
- واژه شناسی 96
- نکته ها و اشاره ها 97
- آموزه ها و پیامها 98
- نشانه های مؤمنان راستین علم بی کران الاهی 99
- مقدّمه 99
- توضیح 99
- واژه شناسی 100
- نکته ها و اشاره ها 100
- مقدّمه 102
- توضیح 102
- آموزه ها و پیامها 102
- نکته ها و اشاره ها 103
- آموزه ها و پیامها 103
- مقدّمه 104
- توضیح 104
- واژه شناسی 104
- نکته ها و اشاره ها 105
- مقدّمه 106
- توضیح 106
- آموزه ها و پیامها 106
- نکته ها و اشاره ها 106
- آموزه ها و پیامها 107
- اشاره 112
- کلّیّات 113
- اشاره 113
- سیمای سوره جمعه اهداف پیامبران و وظایف اجتماعی مسلمانان 113
- اهداف سوره جمعه 113
- مطالب سوره جمعه 114
- توضیح 115
- مقدّمه 115
- ترجمه و تفسیر سوره جمعه 115
- واژه شناسی 116
- نکته ها و اشاره ها 116
- مقدّمه 118
- توضیح 119
- واژه شناسی 120
- نکته ها و اشاره ها 120
- آموزه ها و پیامها 122
- مقدّمه 123
- توضیح 123
- روحیه های قوم یهود قانون عمومی مرگ و عوامل ترس از آن 123
- واژه شناسی 124
- نکته ها و اشاره ها 124
- آموزه ها و پیامها 127
- مقدّمه 127
- واژه شناسی 128
- توضیح 128
- نکته ها و اشاره ها 129
- آموزه ها و پیامها 131
- مقدّمه 132
- توضیح 132
- آداب نماز جمعه و وظایف اجتماعی مسلمانان 132
- واژه شناسی 133
- نکته ها و اشاره ها 134
- آموزه ها و پیامها 137
- مقدّمه 137
- واژه شناسی 138
- توضیح 138
- شأن نزول 138
- نکته ها و اشاره ها 139
- آموزه ها و پیامها 140
- اشاره 144
- فضیلت 145
- اشاره 145
- سیمای سوره توحید 145
- کلّیّات 145
- مطالب فرعی 146
- توضیح 146
- تفسیر و ترجمه سوره توحید 146
- هدف سوره 146
- واژه شناسی 147
- شأن نزول 147
- نکته ها و اشاره ها 148
- آموزه ها و پیامها 152
- اشاره 155
- اشاره 156
- سیمای سوره قدر 156
- فضیلت 156
- کلّیّات 156
- مطالب فرعی 157
- اهداف سوره قدر 157
- تفسیر و ترجمه سوره قدر 158
- مقدّمه 158
- توضیح 158
- واژه شناسی 159
- نکته ها و اشاره ها 160
- آموزه ها و پیامها 165
- اشاره 168
- فضیلت 169
- اشاره 169
- سیمای سوره کوثر 169
- کلّیّات 169
- مطالب فرعی 170
- ویژگیها 170
- اهداف سوره 170
- مقدّمه 171
- ترجمه و تفسیر سوره کوثر 171
- شأن نزول 171
- توضیح 172
- نکته ها و اشاره ها 172
- واژه شناسی 172
- آموزه ها و پیامها 175
رحمت می فرماید:
[ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ ] (1)؛
مؤمنان برادران یکدیگرند؛ پس میان دو برادرتان (هنگامی که اختلاف کردند) صلح برقرار کنید، و خودتان را از (عذاب) خدا حفظ کنید؛ باشد که شما (مشمول) رحمت شوید.
توضیح
آیه قبل خواستار اصلاح میان مؤمنان شد، و اکنون در این آیه سبب آن را برادری آنان اعلام می کند و دوباره «اصلاح گری» تاکید می ورزد و می فرماید: «مؤمنان فقط با یکدیگر برادرند (و رابطه ای غیر برادرانه ندارند.) بنابراین میان دو برادر خود آشتی و صلح برقرار کنید.» در پایان با اشاره به «زمینه سازی تقوا برای نزول رحمت» هشدار می دهد: «خودتان را از (عذاب) خدا حفظ کنید (و پارسا باشید) تا مشمول رحمت شوید.»
واژه شناسی
اخوه: در اصل از مادّه «اخو» به معنای شریک بودن با دیگری در پدر و مادر یا یکی از آن دو است که در فارسی به آن، رابطه «برادری» گفته می شود؛ اما در معنای آن توسعه داده شده و به افرادی که در قبیله یا دین همسان باشند، اخوه (برادر) گفته می شود. (2)
نکته های ادبی
«انّما» به معنای «فقط» و برای نشان دادن انحصار است که گاهی حقیقی است و گاهی نسبی (حصر اضافی). و در آیه مذکور این گونه است؛ یعنی رابطه مؤمنان با
1- (1) . حجرات، 10
2- (2) . مفردات راغب اصفهانی، مادّه اخو؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج1، ص48؛ لسان العرب، ج14، ص19