تفسیر مقدماتی قرآن کریم صفحه 9

1

تفسیر و تفاسیر

اشاره

[ ...وَ أَنزَلْنَآ إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ ] (1)

تعریف تفسیر

تفسیر در لغت، به معنای کشف، پرده برداری و بیان است، (2) و در اصطلاح، به معنای توضیح ابهامات کلمات و جمله های قرآن و بیان مقاصد و اهداف آنهاست. (3)

اشاره ای به تاریخچه تفسیر

اوّلین مفسّر قرآن، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است که خداوند به او دستور داد قرآن را برای مردم بیان کند؛ (4) از این رو ایشان مطالب آیات را توضیح می دادند یا به پرسشهای صحابیان در مورد آیات پاسخ می گفتند؛ سپس امام علی علیه السلام و امامان معصوم علیهم السلام و برخی صحابیان و تابعان به تفسیر قرآن پرداختند و در اعصار بعدی احادیث تفسیری آنان نوشته شد و تفسیرهای روایی پدید آمد؛ از جمله در شیعه:

تفسیر عیّاشی، محمّد بن مسعود عیّاشی (م 320ق)؛ تفسیر صافی، فیض کاشانی (م 1091ق)؛ تفسیر البرهان، بحرانی (م 1107ق)؛ تفسیر نورالثقلین، عروسی

1- (1) . نحل، 44
2- (2) . ر.ک: مفردات راغب اصفهانی و قاموس قرآن، مادّه فسّر
3- (3) . ر. ک: المیزان: ج1، ص4؛ درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، از نگارنده، ص935
4- (4) . نحل، 44