تاریخ اسلام از وفات پیامبر اکرم (ص) تا سقوط بنی امیه صفحه 107

١. زندگینامه

امام حسن مجتبی (ع) در شب یا روز نیمه رمضان سال سوم هجرت و در مدینه به دنیا آمد. وی نخستین فرزند امیرمؤمنان (ع) و فاطمۀ زهرا (علیها السلام) بود. پیامبر (ص) ، نام او را حسن گذارد، در گوشش اذان گفت و گوسفندی را برای وی عقیقه کرد. کنیۀ وی، ابومحمّد بود و به القابی چون تقی، طیّب، ولی، سیّد، سبط و زکی شهرت داشت. (1)

منابع سنّی و شیعه، روایات فراوانی دربارۀ فضایل امام حسن (ع) نقل کرده اند؛ از جمله این که رسول خدا (ص) او را بسیار دوست داشت، بر دوش خود سوار می کرد و می بوسید. حتّی گاه از فراز منبر پایین می آمد و فرزندش را به آغوش می کشید. همچنین نقل شده است که پیامبر (ص) ، او را عقل مجسّم، سبط اکبر و آقای جوانان بهشت خواند. (2)در هفت سالگی، در مجلس رسول خدا (ص) می نشست و پس از استماع وحی، آن را به مادرش فاطمه (علیها السلام) انتقال می داد. آیات بسیاری مانند تطهیر و مباهله، در شأن ایشان نازل گردید و (3)5 مرتبه با پای پیاده به حجّ مشرّف شد. (4)

امام حسن (ع) در دورۀ خلافت علی (ع) حضوری فعّال داشت. در جنگ جمل،

1- نسب قریش، زبیری، ج 1، ص ٩؛ ترجمۀ الحسن، ابن عساکر، ص 11؛ ترجمه الحسن، ابن سعد، ص 2٩؛ کشف الغمه، ج 2، ص 141.
2- ترجمۀ الحسن، ابن سعد، صص 44، 5٠ و 65؛ کشف الغمه، ج 2، ص 13٨. دربارۀ عقل مجسّم، رجوع شود به فرائدالسّمطین، ج 2، ص 6٨.
3- ترجمۀ الحسن، ابن سعد، صص 44، 5٠ و 65؛ کشف الغمه، ج 2، ص 13٨. دربارۀ عقل مجسّم، رجوع شود به فرائدالسّمطین، ج 2، ص 6٨.
4- مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب، ج 3، صص 1٧٠ و 1٧5.