تاریخ اسلام از وفات پیامبر اکرم (ص) تا سقوط بنی امیه صفحه 169

خود - فرزندان هشام - را آزار می داد. پس از آن، رقابت شدیدی میان امویان درگرفت تا آنجا که ولید به دست پسرعموی دیگرش یزیدبن ولیدبن عبدالملک کشته شد. آن گاه عبّاس بن ولید در حمص، بشربن ولید در قنّسرین، عمروبن ولید در اردن و یزیدبن سلیمان در فلسطین قیام کردند. مروان بن محمّد نیز که در ارمنستان به سر می برد، به انتقام خون ولید رهسپار عراق شد. سرانجام یزید به دست برادرش - ابراهیم - که خواستار خلافت بود، کشته شد؛ ولی حکومت وی نیز چندان دوام نیاورد و مروان بن محمّد پس از لشکرکشی به دمشق و شکست ابراهیم، خود را خلیفه خواند. در دوره مروان هم سلیمان بن عبدالملک اموی و بسیاری دیگر دست به شورش زدند.

به هر روی، شدّت و گسترش اختلاف ها و دشمنی های خانوادگی میان امویان، قدرت آنان را رو به زوال نهاد و در جهت سقوط قرار داد تا آنجا که در مقابل عبّاسیان به زانو درآمدند؛ سرانجام با کشته شدن مروان بن محمّد - آخرین خلیفۀ اموی- دولت آنان منقرض گشت.

٢. مقابله با ارزش های اسلامی

منابع تاریخی آورده اند که عثمان در سال های پایانی خلافت خود، بسیاری از مفاهیم ارزشی و اخلاقی اسلام را به فراموشی سپرد و به جای آن، ارزش های جاهلی نظیر دنیاطلبی وتجمّل گرایی را بر جامعه حاکم کرد. او اعتراض اصحاب رسول خدا (ص) را نیز برنتابید و با آنان برخورد سختی کرد. پس از او، معاویه در حالی بر کرسی خلافت نشست که به نبوّت حضرت محمّد (ص) اعتقادی نداشت و همواره آرزو می کرد که روزی نام آن حضرت فراموش شود. وی بسیاری از احکام فقهی و قضایی اسلام را زیر پا گذاشت و بسیاری از بی گناهان را به قتل رساند. (1)یزیدبن معاویه نیز فرزند رسول خدا (ص)