- پیشگفتار 1
- بخش اول هدف: اشاره ای به تفسیر و منابع و روشهای آن 7
- اشاره 7
- اشاره ای به تاریخچه تفسیر 9
- تعریف تفسیر 9
- اشاره 9
- تفسیر و تفاسیر 9
- روشها و گرایشهای تفسیری 11
- نکته ها 11
- اشاره 11
- بخش دوم هدف: آشنایی با سیمای سوره حمد و ترجمه و تفسیر آن 13
- اشاره 13
- سیمای سوره حمد (پرسشگری عاشقانه و امدادخواهی روشنگرانه) 14
- اشاره 14
- اهداف سوره حمد 15
- اشاره ای به مطالب سوره حمد 15
- ویژگی خاصّ سوره حمد 15
- واژه شناسی 16
- توضیح 16
- مقدمه 16
- یاد مهر دوست 16
- نکته های ادبی 17
- نکته ها و اشاره ها 17
- آموزه ها و پیامها 19
- پرسشگری عاشقانه 20
- مقدّمه 20
- واژه شناسی 20
- توضیح 20
- نکته های ادبی 21
- نکته ها و اشاره ها 21
- آموزه ها و پیامها 23
- نکته ها و اشاره ها 24
- واژه شناسی و نکته های ادبی 24
- توضیح 24
- بازهم یاد مهر دوست 24
- مقدّمه 24
- آموزه ها و پیامها 25
- مقدّمه 26
- یادی از رستاخیز 26
- واژهشناسی 26
- توضیح 26
- نکته ها و اشاره ها 27
- آموزه ها و پیامها 28
- توحید عبادی و افعالی 29
- مقدّمه 29
- توضیح 29
- واژه شناسی 29
- نکته های ادبی 30
- نکته ها و اشاره ها 30
- آموزه ها و پیامها 31
- هدایت طلبی 32
- مقدّمه 32
- واژه شناسی 32
- توضیح 32
- نکته های ادبی 33
- نکته ها و اشاره ها 33
- آموزه ها و پیامها 34
- سه خط اساسی در زندگی بشر 35
- واژه شناسی 35
- توضیح 35
- مقدّمه 35
- نکته ها و اشاره ها 36
- آموزه ها و پیامها 37
- اشاره 41
- بخش سوم: ترجمه و تفسیر سوره حجرات 41
- سیمای سوره حجرات راه کارهای حفظ شخصیّت و برادری و برابری 42
- اشاره 42
- کلّیّات 42
- نام گذاری 42
- اهداف سوره حجرات 43
- ویژگی سوره 43
- به مطالب مهمّ سوره حجرات 43
- ادب در برابر رهبر اسلام 45
- مقدّمه 45
- توضیح 45
- نکته های ادبی 46
- شأن نزول 46
- واژه شناسی 46
- نکته ها و اشاره ها 47
- مقدّمه 49
- آموزه ها و پیامها 49
- شأن نزول 50
- توضیح 50
- واژه شناسی 51
- نکته ها و اشاره ها 52
- آموزه ها و پیامها 53
- واژه شناسی 54
- توضیح 54
- مقدّمه 54
- نکته ها و اشاره ها 55
- نکته های ادبی 55
- آموزه ها و پیامها 56
- مقدّمه 56
- توضیح 56
- واژه شناسی 57
- شأن نزول 57
- نکته ها و اشاره ها 58
- آموزه ها و پیامها 59
- مقدّمه 60
- توضیح 60
- راهکار برخورد با اخبار مشکوک ایمان دوستی و ناپسندی کفر 60
- شأن نزول 61
- واژه شناسی 61
- نکته ها و اشاره ها 62
- آموزه ها و پیامها 63
- مقدّمه 64
- توضیح 64
- واژه شناسی 65
- نکته ها و اشاره ها 66
- آموزه ها و پیامها 68
- مقدّمه 69
- توضیح 69
- راهکار اصلاح اختلافات اجتماعی اعلام برادری مؤمنان 69
- واژه شناسی 70
- شأن نزول 70
- نکته ها و اشارهها 71
- آموزه ها و پیامها 73
- مقدّمه 73
- نکته های ادبی 74
- توضیح 74
- واژه شناسی 74
- نکته ها و اشاره ها 75
- آموزه ها و پیامها 77
- مقدّمه 78
- راهکارهای حفظ شخصیت افراد اجتماع عوامل اختلافات اجتماعی و آداب معاشرت صحیح 78
- توضیح 78
- شأن نزول 79
- نکته ها و اشاره ها 80
- واژه شناسی 80
- آموزه ها و پیامها 82
- توضیح 83
- مقدّمه 83
- شأن نزول 84
- نکته ها و اشاره ها 85
- واژه شناسی 85
- آموزه ها و پیامها 89
- مقدّمه 90
- نظام برابری و معیارهای برتری افراد معنای ایمان و اسلام و تفاوت آنها 90
- توضیح 90
- شأن نزول 91
- واژه شناسی 91
- نکته ها و اشاره ها 92
- آموزه ها و پیامها 94
- توضیح 95
- مقدّمه 95
- واژه شناسی 96
- شأن نزول 96
- نکته ها و اشاره ها 97
- آموزه ها و پیامها 98
- نشانه های مؤمنان راستین علم بی کران الاهی 99
- توضیح 99
- مقدّمه 99
- نکته ها و اشاره ها 100
- واژه شناسی 100
- توضیح 102
- آموزه ها و پیامها 102
- مقدّمه 102
- آموزه ها و پیامها 103
- نکته ها و اشاره ها 103
- واژه شناسی 104
- مقدّمه 104
- توضیح 104
- نکته ها و اشاره ها 105
- نکته ها و اشاره ها 106
- آموزه ها و پیامها 106
- مقدّمه 106
- توضیح 106
- آموزه ها و پیامها 107
- اشاره 112
- بخش چهارم: ترجمه و تفسیر سوره جمعه 112
- اهداف سوره جمعه 113
- اشاره 113
- کلّیّات 113
- سیمای سوره جمعه اهداف پیامبران و وظایف اجتماعی مسلمانان 113
- مطالب سوره جمعه 114
- ترجمه و تفسیر سوره جمعه 115
- مقدّمه 115
- توضیح 115
- نکته ها و اشاره ها 116
- واژه شناسی 116
- مقدّمه 118
- توضیح 119
- واژه شناسی 120
- نکته ها و اشاره ها 120
- آموزه ها و پیامها 122
- مقدّمه 123
- روحیه های قوم یهود قانون عمومی مرگ و عوامل ترس از آن 123
- توضیح 123
- واژه شناسی 124
- نکته ها و اشاره ها 124
- مقدّمه 127
- آموزه ها و پیامها 127
- توضیح 128
- واژه شناسی 128
- نکته ها و اشاره ها 129
- آموزه ها و پیامها 131
- توضیح 132
- آداب نماز جمعه و وظایف اجتماعی مسلمانان 132
- مقدّمه 132
- واژه شناسی 133
- نکته ها و اشاره ها 134
- آموزه ها و پیامها 137
- مقدّمه 137
- شأن نزول 138
- توضیح 138
- واژه شناسی 138
- نکته ها و اشاره ها 139
- آموزه ها و پیامها 140
- بخش پنجم: ترجمه و تفسیر سوره توحید 144
- اشاره 144
- فضیلت 145
- سیمای سوره توحید 145
- اشاره 145
- کلّیّات 145
- هدف سوره 146
- توضیح 146
- مطالب فرعی 146
- تفسیر و ترجمه سوره توحید 146
- واژه شناسی 147
- شأن نزول 147
- نکته ها و اشاره ها 148
- آموزه ها و پیامها 152
- بخش ششم: ترجمه و تفسیر سوره قدر 155
- اشاره 155
- سیمای سوره قدر 156
- اشاره 156
- کلّیّات 156
- فضیلت 156
- اهداف سوره قدر 157
- مطالب فرعی 157
- تفسیر و ترجمه سوره قدر 158
- توضیح 158
- مقدّمه 158
- واژه شناسی 159
- نکته ها و اشاره ها 160
- آموزه ها و پیامها 165
- اشاره 168
- بخش هفتم: ترجمه و تفسیر سوره کوثر 168
- سیمای سوره کوثر 169
- کلّیّات 169
- فضیلت 169
- اشاره 169
- ویژگیها 170
- مطالب فرعی 170
- اهداف سوره 170
- شأن نزول 171
- مقدّمه 171
- ترجمه و تفسیر سوره کوثر 171
- واژه شناسی 172
- توضیح 172
- نکته ها و اشاره ها 172
- آموزه ها و پیامها 175
- کتابنامه 178
ثالثاً، نماز جمعه، آگاهی بخش است و مردم را از معارف اسلامی و وقایع سیاسی و اجتماعی آگاه می سازد؛
رابعاً، در نماز جمعه مشکلات جامعه مطرح می شود و همکاری مردم برای حلّ آنها جلب می شود؛
8 . در این آیات بیان شده که پس از نماز جمعه به دنبال فضل الاهی بروید. این مطلب مصداقهای مختلفی دارد؛ از جمله کسب و کار، تحصیل علم، عیادت بیماران و زیارت. در حدیثی حکایت شده که پیامبر صلی الله علیه و آله پس از نماز جمعه سری به بازار می زد؛ (1)
البتّه این کار بعد از نماز جمعه جایز است و واجب نیست. (2)
9. یکی از آداب پس از نماز جمعه، فراوان به یاد خدا بودن است. از مصداقهای ذکر خدا، توجه به خدا در هنگام معاملات، منحرف نشدن از حق و عدالت و تفکّر است؛ چرا که ذکر بدون فکر، لقلقه زبان است؛
10. تکرار ذکر خدا باعث می شود که یاد او درون جان انسان رسوخ پیدا کند و غفلت را از دل بیرون براند و انسان در مسیر ترک گناه و رستگاری قرار گیرد؛ از این رو در پایان آیه یادآور شده که یاد خدا زمینه ساز رستگاری شماست. آری، قرآن کریم بر آن است که نمازگزاران جمعه را با یاد خدا تربیت کند؛ به طوری که شرکت کنندگان در نماز جمعه با ویژگی به یاد خدا بودن و به دنبال فضل او رفتن شناخته شوند؛
11. انتشار مردم در زمین پس از نماز جمعه، سبب می شود که اخبار سیاسی و اجتماعی و نشاط معنوی و روحیه تقوا که از طریق خطبه ها به نمازگزاران منتقل شده، در مناطق دیگر گسترش یابد و مردمی که موفّق به نماز جمعه نشده اند، از آنها آگاه شوند و سود ببرند.
1- (1) . یعنی امر بعد از حظر «فابتغوا من فضل اللّه» دلالت بر جواز دارد، نه وجوب
2- (2) . تفسیر نمونه، ج24، ص128