تفسیر مقدماتی قرآن کریم صفحه 46

الاهی حفظ کنید (و تقوا و پارسایی پیشه سازید) که خدا شنوای داناست (و همه سخنان شما را می شنود و به کارهای شما آگاه است)».

واژه شناسی

تقوا: واژه تقوا در اصل به معنای حفظ خود از ضرر است؛ (1) یعنی انسان خود را از زیانهای جسمی و روحی، مادّی و معنوی، و از عذاب خدا حفظ کند؛ پس تقوا معنای «حفظ آنچه داریم» یک معنای مثبت است و معنایی منفی به شمار نمی رود.

بنابراین ترجمه آن به «پرهیز» و «ترس از خدا» صحیح به نظر نمی رسد.

نکته های ادبی

«لَا تُقَدِّمُواْ»: این واژه یا فعل متعدّی است و مفعول آن محذوف است: «لَا تُقَدِّمُواْ»؛ چیزی را مقدّم نکنید؛ یا فعل لازم است: «لا تتقدّموا»؛ مقدّم نشوید. (2)

شأن نزول

داستان نزول این آیه را چند گونه حکایت کرده اند:

الف) پیامبر صلی الله علیه و آله هنگام حرکت به سوی «خیبر»، خواست کسی را در مدینه به جای خود نصب کند. عمر پیش دستی کرد و شخص دیگری را معرّفی کرد؛ این آیه بدین مناسبت فرود آمد و دستور داد که بر خدا و فرستاده اش پیشی مگیرید؛ (3)

ب) برخی حکایت کرده اند که آیه، اشاره به اعمال برخی مسلمانهاست و که پاره ای از مراسم عبادی خود را پیش از موقع انجام دادند؛ مثلاً حکایت شده که گروهی، قربانی را پیش از نماز عید سر بریدند و پیامبر صلی الله علیه و آله به آنان دستور داد که دوباره قربانی کنند. (4) این آیه فرود آمد و آنان را از این گونه کارها منع کرد. (5)

1- (1) . التحقیق فی القرآن الکریم فی ماده
2- (2) . تفسیر نمونه جلد 22، 136
3- (3) . تفسیر قرطبی جلد 9 ص 6121
4- (4) . مجمع البیان،ج 9، ص 196
5- (5) . همان