- درآمد: 1
- اشاره 3
- الف:مبانی و روش های تفسیری 3
- تفسیر و تأویل قرآن به چه معناست؟ و تفاوت آن ها چیست؟ 4
- آیا تفسیر و تأویل قرآن جایز است یا خیر؟ 9
- ظاهراً در مواردی که تفسیر حرام می شود این نوع تفسیر را تفسیر به رأی 11
- شرایط مفسر قرآن چیست؟ 14
- منابع تفسیر قرآن چیست؟ 21
- از منابع تفسیر سه موردش ظاهراً همان منابعی بود که در فقه استفاده می شود. 23
- آیا اقوال و نظرات صحابه و تابعین از منابع تفسیر قرآن به شمار می آید؟ 25
- منابع تفسیر قرآن عبارتند از: آیات قرآن، سنت پیامبر و اهلبیت و عقل، آیا 28
- مقصود از روش های تفسیری چیست؟ 36
- تفسیر به رأی با تفسیر عقلی و تفسیر اجتهادی چه تفاوتی دارد؟ 38
- تفاوت تفسیر به رأی با تدبر و تعقل در قرآن چیست؟ 56
- هرمنوتیک به چه معناست و تفسیر قرآن و هرمنوتیک چه ارتباطی با 58
- آیا قرآن کریم کاملاً تحت تاثیر فرهنگ زمانه قرار گرفته و فرهنگ عرب جاهلی در آن بازتاب پیدا کرده است؟ یا با فرهنگ زمانه عرب جاهلی کاملاً مخالفت کرده است؟ 76
- رابطه قرآن با فرهنگ زمانه آن چیست؟ 76
- روش برداشت از قرآن یا منطق تفسیر قرآن چیست؟ 84
- اشاره 98
- استخاره چیست و آیا استخاره با قرآن صحیح است؟ 98
- چرا خداوند قرآن را آخرین کتاب قرار داد مگر نمی شد از اول خلقت آدم، 103
- آیا قرار دادن قرآن به عنوان آخرین کتاب الهی به حفظ قرآن از تحریف ارتباطی ندارد؟ مثلاً اگر در آن ابتدا قرآن به عنوان کتاب جاویدان قرار داده نمی شد مثل کتاب های دیگر تحریف می شد؟ 107
- آیا قرآن در شب قدر و یکجا نازل شد، یا با توجه به شان نزول های آیات، طی 23 سال نازل شده است؟ 108
- آیا می توان قرآنی تدوین کرد که به ترتیب نزول سوره ها باشد؟ 110
- اشاره 110
- آیه«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ»چه زمانی نازل شده است؟ 114
- مقصود از آیات محکم و متشابه چیست؟ و چگونه باید آن ها را شناخت و معنا کرد؟ 117
- مقصود از نسخ و تغییر قوانین الهی چیست؟ 121
- علت تکرار برخی از آیات قرآن 126
- معنای جزء، حزب، رکوع در قرآن چیست؟ 129
- ملاک مشخص شدن سوره ها و آیات قرآن چگونه بوده است؟ 131
- اشاره 133
- نور چیزی دیدنی و محسوس است پس چگونه خدا نور است؟ 134
- اشاره 134
- چرا صفات خدا در قرآن و روایات مذکر آمده است؟ 139
- جاودانگی خدا و انسان چه تفاوتی دارد 141
- اگر فقط خدا ازداخل رحم ها آگاه است پس سونوگرافی و نقش پدر و مادر در تعیین جنسیت فرزند چه می شود؟ 142
- مخاطب سوره«عبس»پیامبر یا شخص دیگر است؟ 146
- اشاره 146
- مقصود از آیه«و قتلهم الانبیاء بغیر الحق»چیست آیا کشتن پیامبران حق و ناحق دارد؟ 149
- اشاره 150
- ارتباط آیه سوم مائده با غدیر خم چیست؟ 150
- آیه بلاغ(یا ایها الرسول بلغ ما انزل)و آیه اکمال(الیوم اکملت)در کجا و چه زمانی نازل شد؟ 154
- چرا آیات قرآن شفاعت را منحصر به خدا می کنند آیا اصلا شفاعتی داریم؟ 159
- اشاره 176
- آیا با توجه به آیات سوره واقعه،تعداد اندکی از انسان های آخر الزمان به بهشت می روند؟ 176
- چرا در قرآن بیشتر از حوریان مونث یاد شده آیا این بدین معنا است که زن ها کمتر به بهشت می روند؟ 180
- قرآن کریم در سوره ی«ص»می فرماید:«شیطان از آتش آفریده شده»و در همان 183
الف: مبانی و روش های تفسیری
پرسش:
تفسیر و تأویل قرآن به چه معناست؟ و تفاوت آن ها چیست؟
پاسخ:
معنای لغوی:«تفسیر»، در لغت به معنای پرده برداری، کشف، و آشکار کردن معنای چیزی می باشد.
معنای اصطلاحی: مقصود از تفسیر قرآن، این است که ما معانی آیات قرآن و مقاصد خداوند تبارک و تعالی را، متوجه بشویم و برای دیگران بیان کنیم.
علامه طباطبائی رحمه الله در این باره می نویسند: تفسیر به معنای بیان معانی آیات قرآن و کشف مقاصد، و مدلول های آن است.
بدین ترتیب در تفسیر قرآن چند عنصر اساسی وجود دارد:
اول: متوجه شدن معانی کلمات و آیات.
دوم: بدانیم، هدف خدا از بیان این آیه چه بوده است.
سوم: این که آن مطلب را برای دیگران اظهار و بیان کنیم. (1)
اگر این سه مرحله انجام شود، تفسیر صورت گرفته است.
1- (1) . بنابراین مراحل خواندن آیات قرآن، علم تجوید، ترجمه ی الفاظ و آیات و همچنین تدبر و تفکر در آیات کریمه ی قرآن و فهم معانی آن تفسیر نمی باشد. بلکه اگر محصول قرائت، تفکر و تدبر و... ما درباره ی قرآن به صورت نوشته یا بیان درآید تفسیر نامیده می شود.(ر.ک: درآمدی بر تفسیر علمی قرآن از نگارنده)