- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 3
- 1. تداوم چالش ها در عرصه های اقتصادی 8
- اشاره 8
- نام گذاری سال 1391 به نام تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی 8
- 2. اولویت مسئله تولید، کار و سرمایه ایرانی 10
- فصل اول: کلیات 14
- اشاره 14
- اشاره 15
- 1. مال و ثروت 15
- تعریف اصطلاحی مال 16
- مال در لغت 16
- الف) مال و ثروت از دیدگاه اسلام 17
- اشاره 17
- یک مال از آن خداست 18
- سه مال وسیله قوام و سامان یابی زندگی مردم 19
- دو مال امانت در نزد انسان است 19
- چهار نکوهش بهره برداری نادرست از اموال 20
- پنج مال وسیله امتحان انسان 21
- اشاره 23
- 2. کار 23
- اشاره 24
- الف) کار و اهمیت آن در اسلام 24
- یک قوانین حاکم بر نظام هستی 24
- دو قوانین شریعت و نظام تشریع 26
- اشاره 26
- اول سفارش به کسب روزی با دست رنج 26
- دوم کار همانند جهاد در راه خدا و بلکه بالاتر از آن 27
- سوم نکوهش بی کاری و سربار دیگران شدن 28
- چهارم عبادت بودن کار 29
- پنجم تجلیل از کارگر 30
- سه کار در سیره عملی اولیای الهی 30
- ب) آداب کار 35
- یک اعتدال در کار 35
- اشاره 35
- دو پرداختن به کارهای مجاز 36
- سه پرداختن حقوق مالی 37
- اشاره 38
- 3. سرمایه 38
- الف) تعریف و معنای سرمایه 39
- ب) سرمایه از نگاه آموزه های دینی 40
- الف) اهمیت تولید 47
- 4. تولید 47
- اشاره 47
- اشاره 48
- ب) اسلام و مسئله تولید 48
- یک پای بندی به اصول و اهداف کلی نظام اقتصادی 49
- دو سیره ائمه اطهار علیهم السلام در افزایش تولید 51
- سه قوانین و مقررات مربوط به رشد تولید 52
- اشاره 53
- یک تفاوت در هدف تولید 53
- ج) تفاوت نگرش اسلام به تولید در مقایسه با دیگر نظامها 53
- دو تفاوت در اقسام تولیدات 55
- سه تفاوت در نگاه به عوامل تولید 56
- فصل دوم: اهداف تولید ، کار و سرمایه 57
- اشاره 57
- 1. تأمین نیازهای معیشتی 58
- 2. انجام وظایف عبادی 59
- 3. تحکیم ارزش های معنوی و اخلاقی 61
- اشاره 63
- 4. عدالت اجتماعی 63
- الف) رفع فقر 66
- عناصر عدالت اقتصادی 66
- اشاره 66
- ب) توازن اقتصادی 68
- 5. استقلال و عدم وابستگی اقتصادی 71
- 6. خودکفایی و اقتدار اقتصادی 74
- 7. رفاه عمومی 76
- 8. حفظ حاکمیت سیاسی اسلام 82
- اشاره 85
- 9. توسعه و رشد اقتصاد 85
- عوامل رشد اقتصادی 88
- 1. کشاورزی 92
- اشاره 92
- فصل سوم: بسترهای تولید ، کار و سرمایه 92
- اشاره 92
- اهمیت کشاورزی در اسلام 95
- کشاورزی، شغل انبیا و اولیا 100
- 2. دام داری و دام پروری 101
- اشاره 101
- اهمیت و جایگاه دام داری در اسلام 102
- اشاره 104
- 3. صنعت و فن آوری 104
- صنعت در اسلام 106
- اشاره 113
- 4. تجارت و بازرگانی 113
- اشاره 115
- جایگاه تجارت در اسلام 115
- الف) انگیزه سالم 117
- ب) صداقت و راستی 118
- ج) دانش و تخصص 119
- د) رعایت عدل و انصاف 122
- ه) اولویت تجارت داخلی 123
- و) انتخاب کالای مرغوب 124
- ز) استفاده بهینه از امکانات 124
- ح) اصلاح سرمایه 125
- نفی واسطه گری های غیر ضروری 126
- اشاره 129
- فصل چهارم: راهکارهای افزایش کار ، سرمایه گذاری و تولید 129
- 1. اصلاح برخی برداشت های نادرست فکری، فرهنگی و اعتقادی 130
- اشاره 130
- الف) تبیین مفهوم تقدیر روزی انسان 132
- ب) تبیین مفهوم توکل 134
- ج) تبیین مفهوم زهد و قناعت 136
- اشاره 141
- 2. ترویج و تبیین دیدگاه اسلام در زمینه فعالیت های اقتصادی 141
- الف) کار در اسلام 142
- ب) برادری مؤمنان در اسلام 145
- ج) مواسات در اسلام 147
- د) تعاون همگانی در اسلام 149
- الف) پای بندی به ایمان و تقوای الهی 153
- ب) استغفار از گناهان 153
- ج) صله رحم 154
- د) پرداخت زکات مال 155
- ه) رعایت عدل و داد 156
- 4. استفاده از تجربیات و دستاوردهای علمی 157
- اشاره 157
- الف) راهکارهای توسعه کار و تلاش 159
- اشاره 159
- یک ایجاد و حفظ فرهنگ کار 159
- دو تربیت نیروی کار ماهر 162
- سه ایجاد اشتغال و بستر کار 164
- چهار توجه به حقوق کارگر و حفظ انگیزه کار 167
- اشاره 167
- اول ارتقای جایگاه و احترام کارگر در جامعه 168
- دوم احیای حقوق کارگر 169
- ب) راهکارهای استفاده از سرمایه و افزایش سرمایه گذاری 170
- اشاره 170
- اول هم بستگی اجتماعی 171
- اشاره 171
- یک انباشت سرمایه 171
- دوم پرهیز از اسراف و تبذیر 172
- سوم قناعت 172
- دو امنیت اقتصادی 173
- سه استفاده از سرمایه های خارجی 175
- اشاره 175
- اسلام و استفاده از سرمایه های خارجی 179
- چهار تحمل سختی های اقتصادی مقطعی 182
- اشاره 182
- سوم اصلاح و تصویب قوانین 185
- اول ایجاد تعاونی های اعتبار 185
- دوم تشویق مردم به پس انداز 185
- 1. وظایف مردم در فعالیت های اقتصادی 186
- اشاره 186
- فصل پنجم: وظایف مردم، دولت و رسانه 186
- اشاره 211
- اشاره 211
- الف) مسئولیت دولت اسلامی 211
- 2. وظایف دولت1 211
- دو زمینه سازی برای تحقق عینی مبانی اقتصاد اسلامی 212
- یک تحقق اهداف اقتصادی اسلام 212
- ب) جایگاه دولت در اقتصاد 213
- سه تحقق نظام اقتصادی اسلام 213
- ج) مسئولیت دولت در قبال کار و سرمایه و تولید 217
- اشاره 217
- یک بسترسازی برای رشد و پیشرفت فعالیت های اقتصادی 218
- اشاره 218
- اول ایجاد تحول علمی و فرهنگی 219
- دوم ایجاد و تقویت عدالت اجتماعی 225
- سوم تأمین امنیت اقتصادی 230
- چهارم قانون گذاری و اجرای قوانین و مقررات 234
- اشاره 240
- اول تهیه طرح و برنامه اقتصادی 240
- دو مشارکت مستقیم دولت در توسعه فعالیت های اقتصادی 240
- دوم ایجاد زمینه اشتغال و مشارکت در تولید و سرمایه گذاری 244
- سوم حمایت از تلاشگران عرصه های اقتصادی 252
- چهارم نظارت و کنترل فعالیت های اقتصادی 259
- اشاره 265
- 3. نقش رسانه ملی در عرصه فعالیت های اقتصادی 265
- اشاره 266
- یک تبیین اهمیت کار در اسلام 266
- الف) رسانه و کار و اشتغال 266
- دو تبیین آداب کار و کوشش 267
- سه تشریح نتایج کار و کوشش 268
- چهار توجه به کارگر و حفظ انگیزه کار 269
- یک تبیین دیدگاه اسلام درباره سرمایه و سرمایه گذاری 271
- ب) نقش رسانه ملی در توسعه سرمایه گذاری 271
- اشاره 271
- دو تبیین تفاوت های اساسی بین دیدگاه اسلام با دیگر نظام ها در مورد سرمایه 272
- سه تبیین راه های جذب سرمایه های داخلی و امتیازهای آن 273
- چهار تبیین اهمیت سرمایه گذاری های بنیادی 273
- ج) رسانه ملی و تولید 275
- کتاب نامه 278
ابوحمزه ثمالی نقل می کند، روزی در حضور امیر مؤمنان، علی(ع) بودیم. حضرت فرمود: «اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الذُنوبِ الَّتی تُعجِّلُ الفَناءَ؛ به خداوند پناه می برم از گناهانی که سبب نابودی می شود. ابن کوّا از خوارج در آنجا بود. گفت: یا علی، مگر گناهانی هست که سبب تعجیل در نابودی شود؟ حضرت فرمود: نَعَم. و تِلکَ قَطیعَهُ الرَحِم؛ آری، آن گناهی که سبب تعجیل در هلاکت می شود، قطع صله رحم است».(1)
در این باره از امام باقر(ع) نیز نقل شده است که فرمود: «صله رحم، اعمال را پاک و اموال را زیاد می کند. بلاها را دور می گرداند و اجل آدمی را به تأخیر می اندازد و حساب روز قیامت را آسان می سازد».(2)
از امیر مؤمنان امام علی(ع) روایات بسیاری درباره تأثیر صله رحم درباره مسائل اقتصادی نقل شده است: صله رحم سبب حفظ و افزایش نعمت های الهی،(3) سرازیر شدن نعمت های خدا،(4) رشد اموال،(5) آبادانی نعمت ها(6) خواهد شد.
د) پرداخت زکات مال
د) پرداخت زکات مال
برخلاف تصور عامه مردم که پرداختن حقوق مالی، از جمله زکات را عامل کم شدن مال و ثروت می دانند، اولیای الهی عمل به این دسته از تکالیف را یکی از راه های مهم افزایش ثروت معرفی می کنند. یکی از برداشت هایی که ازاین روایات، شده، این است که اگر افراد به پرداخت زکات پای بند باشند، قشرهای فقیر هم به کمک این اموال، وضع بهتری پیدا می کنند. در نتیجه، نیازمندی در جامعه یافت نمی شود.
1- کافی، ج4، ص48.
2- کافی، ج3، صص221 223.
3- غررالحکم و دررالکلم، ج4، ص412، ح4929.
4- غررالحکم و دررالکلم، ج3، ص238، ح4346.
5- غررالحکم و دررالکلم، ج4، ص215، ح5878.
6- غررالحکم و دررالکلم، ج4، ص218، ح5883.