- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 3
- اشاره 8
- 1. تداوم چالش ها در عرصه های اقتصادی 8
- نام گذاری سال 1391 به نام تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی 8
- 2. اولویت مسئله تولید، کار و سرمایه ایرانی 10
- فصل اول: کلیات 14
- اشاره 14
- اشاره 15
- 1. مال و ثروت 15
- مال در لغت 16
- تعریف اصطلاحی مال 16
- اشاره 17
- الف) مال و ثروت از دیدگاه اسلام 17
- یک مال از آن خداست 18
- سه مال وسیله قوام و سامان یابی زندگی مردم 19
- دو مال امانت در نزد انسان است 19
- چهار نکوهش بهره برداری نادرست از اموال 20
- پنج مال وسیله امتحان انسان 21
- اشاره 23
- 2. کار 23
- الف) کار و اهمیت آن در اسلام 24
- یک قوانین حاکم بر نظام هستی 24
- اشاره 24
- اشاره 26
- اول سفارش به کسب روزی با دست رنج 26
- دو قوانین شریعت و نظام تشریع 26
- دوم کار همانند جهاد در راه خدا و بلکه بالاتر از آن 27
- سوم نکوهش بی کاری و سربار دیگران شدن 28
- چهارم عبادت بودن کار 29
- سه کار در سیره عملی اولیای الهی 30
- پنجم تجلیل از کارگر 30
- یک اعتدال در کار 35
- ب) آداب کار 35
- اشاره 35
- دو پرداختن به کارهای مجاز 36
- سه پرداختن حقوق مالی 37
- اشاره 38
- 3. سرمایه 38
- الف) تعریف و معنای سرمایه 39
- ب) سرمایه از نگاه آموزه های دینی 40
- اشاره 47
- 4. تولید 47
- الف) اهمیت تولید 47
- اشاره 48
- ب) اسلام و مسئله تولید 48
- یک پای بندی به اصول و اهداف کلی نظام اقتصادی 49
- دو سیره ائمه اطهار علیهم السلام در افزایش تولید 51
- سه قوانین و مقررات مربوط به رشد تولید 52
- ج) تفاوت نگرش اسلام به تولید در مقایسه با دیگر نظامها 53
- اشاره 53
- یک تفاوت در هدف تولید 53
- دو تفاوت در اقسام تولیدات 55
- سه تفاوت در نگاه به عوامل تولید 56
- فصل دوم: اهداف تولید ، کار و سرمایه 57
- اشاره 57
- 1. تأمین نیازهای معیشتی 58
- 2. انجام وظایف عبادی 59
- 3. تحکیم ارزش های معنوی و اخلاقی 61
- 4. عدالت اجتماعی 63
- اشاره 63
- الف) رفع فقر 66
- اشاره 66
- عناصر عدالت اقتصادی 66
- ب) توازن اقتصادی 68
- 5. استقلال و عدم وابستگی اقتصادی 71
- 6. خودکفایی و اقتدار اقتصادی 74
- 7. رفاه عمومی 76
- 8. حفظ حاکمیت سیاسی اسلام 82
- اشاره 85
- 9. توسعه و رشد اقتصاد 85
- عوامل رشد اقتصادی 88
- فصل سوم: بسترهای تولید ، کار و سرمایه 92
- اشاره 92
- 1. کشاورزی 92
- اشاره 92
- اهمیت کشاورزی در اسلام 95
- کشاورزی، شغل انبیا و اولیا 100
- 2. دام داری و دام پروری 101
- اشاره 101
- اهمیت و جایگاه دام داری در اسلام 102
- اشاره 104
- 3. صنعت و فن آوری 104
- صنعت در اسلام 106
- اشاره 113
- 4. تجارت و بازرگانی 113
- اشاره 115
- جایگاه تجارت در اسلام 115
- الف) انگیزه سالم 117
- ب) صداقت و راستی 118
- ج) دانش و تخصص 119
- د) رعایت عدل و انصاف 122
- ه) اولویت تجارت داخلی 123
- و) انتخاب کالای مرغوب 124
- ز) استفاده بهینه از امکانات 124
- ح) اصلاح سرمایه 125
- نفی واسطه گری های غیر ضروری 126
- فصل چهارم: راهکارهای افزایش کار ، سرمایه گذاری و تولید 129
- اشاره 129
- 1. اصلاح برخی برداشت های نادرست فکری، فرهنگی و اعتقادی 130
- اشاره 130
- الف) تبیین مفهوم تقدیر روزی انسان 132
- ب) تبیین مفهوم توکل 134
- ج) تبیین مفهوم زهد و قناعت 136
- اشاره 141
- 2. ترویج و تبیین دیدگاه اسلام در زمینه فعالیت های اقتصادی 141
- الف) کار در اسلام 142
- ب) برادری مؤمنان در اسلام 145
- ج) مواسات در اسلام 147
- د) تعاون همگانی در اسلام 149
- ب) استغفار از گناهان 153
- الف) پای بندی به ایمان و تقوای الهی 153
- ج) صله رحم 154
- د) پرداخت زکات مال 155
- ه) رعایت عدل و داد 156
- 4. استفاده از تجربیات و دستاوردهای علمی 157
- اشاره 157
- الف) راهکارهای توسعه کار و تلاش 159
- اشاره 159
- یک ایجاد و حفظ فرهنگ کار 159
- دو تربیت نیروی کار ماهر 162
- سه ایجاد اشتغال و بستر کار 164
- اشاره 167
- چهار توجه به حقوق کارگر و حفظ انگیزه کار 167
- اول ارتقای جایگاه و احترام کارگر در جامعه 168
- دوم احیای حقوق کارگر 169
- اشاره 170
- ب) راهکارهای استفاده از سرمایه و افزایش سرمایه گذاری 170
- یک انباشت سرمایه 171
- اشاره 171
- اول هم بستگی اجتماعی 171
- دوم پرهیز از اسراف و تبذیر 172
- سوم قناعت 172
- دو امنیت اقتصادی 173
- اشاره 175
- سه استفاده از سرمایه های خارجی 175
- اسلام و استفاده از سرمایه های خارجی 179
- اشاره 182
- چهار تحمل سختی های اقتصادی مقطعی 182
- دوم تشویق مردم به پس انداز 185
- سوم اصلاح و تصویب قوانین 185
- اول ایجاد تعاونی های اعتبار 185
- 1. وظایف مردم در فعالیت های اقتصادی 186
- اشاره 186
- فصل پنجم: وظایف مردم، دولت و رسانه 186
- اشاره 211
- 2. وظایف دولت1 211
- اشاره 211
- الف) مسئولیت دولت اسلامی 211
- دو زمینه سازی برای تحقق عینی مبانی اقتصاد اسلامی 212
- یک تحقق اهداف اقتصادی اسلام 212
- سه تحقق نظام اقتصادی اسلام 213
- ب) جایگاه دولت در اقتصاد 213
- اشاره 217
- ج) مسئولیت دولت در قبال کار و سرمایه و تولید 217
- اشاره 218
- یک بسترسازی برای رشد و پیشرفت فعالیت های اقتصادی 218
- اول ایجاد تحول علمی و فرهنگی 219
- دوم ایجاد و تقویت عدالت اجتماعی 225
- سوم تأمین امنیت اقتصادی 230
- چهارم قانون گذاری و اجرای قوانین و مقررات 234
- اشاره 240
- اول تهیه طرح و برنامه اقتصادی 240
- دو مشارکت مستقیم دولت در توسعه فعالیت های اقتصادی 240
- دوم ایجاد زمینه اشتغال و مشارکت در تولید و سرمایه گذاری 244
- سوم حمایت از تلاشگران عرصه های اقتصادی 252
- چهارم نظارت و کنترل فعالیت های اقتصادی 259
- اشاره 265
- 3. نقش رسانه ملی در عرصه فعالیت های اقتصادی 265
- یک تبیین اهمیت کار در اسلام 266
- اشاره 266
- الف) رسانه و کار و اشتغال 266
- دو تبیین آداب کار و کوشش 267
- سه تشریح نتایج کار و کوشش 268
- چهار توجه به کارگر و حفظ انگیزه کار 269
- یک تبیین دیدگاه اسلام درباره سرمایه و سرمایه گذاری 271
- ب) نقش رسانه ملی در توسعه سرمایه گذاری 271
- اشاره 271
- دو تبیین تفاوت های اساسی بین دیدگاه اسلام با دیگر نظام ها در مورد سرمایه 272
- سه تبیین راه های جذب سرمایه های داخلی و امتیازهای آن 273
- چهار تبیین اهمیت سرمایه گذاری های بنیادی 273
- ج) رسانه ملی و تولید 275
- کتاب نامه 278
در این باره روایات فراوانی نقل شده است که به ذکر چند مورد اکتفا می شود. پیامبراکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «دستمزد کارگر را قبل از خشک شدن عرق بدنش به او بپردازید».(1)
ایشان در روایت دیگری فرموده است: «وقتی یکی از شما کارگری را اجیر می کند، حتماً دستمزد او را قبل از آغاز کار مشخص کند».(2)
از امیر مؤمنان، علی(ع) روایت شده است که فرمود: «رسول خدا صلی الله علیه و آله از معامله کردن با کسی که در شرایط اضطرار قرار گرفته است، نهی فرمودند».(3)
راضی شدن کارگر به مزد اندک از روی ناچاری، نوعی معامله با مضطر به شمار می آید و چنین کاری از دید اسلام صحیح و مطلوب نیست.
ب) راهکارهای استفاده از سرمایه و افزایش سرمایه گذاری
اشاره
ب) راهکارهای استفاده از سرمایه و افزایش سرمایه گذاری
پس از آنکه نقش سرمایه گذاری در فرآیند توسعه و پیشرفت اقتصاد جامعه روشن شد؛ یعنی همان گونه که نظریه پردازان اقتصادی معتقدند، سرمایه از قوی ترین اهرم های دست یابی به یک اقتصاد پیشرفته است. بدون برخورداری از سرمایه نه تنها امکان تحقق بخشی به اهداف اقتصادی میسر نیست، بلکه جبران عقب ماندگی های اقتصادی هم ناممکن است. حال سؤال مهم این است که راه دست یابی به سرمایه و شیوه های افزایش آن چیست؟ در پاسخ به این پرسش، کارشناسان اقتصادی چندین راهکار را پیشنهاد می کنند. گفتنی است در انتخاب این راهکارها باید کاملاً دقت شود؛ زیرا اولاً همه این راهکارها به یک میزان دارای کارآیی نیستند. ثانیاً اگر زمینه های لازم برای عملی سازی برخی از این راهکارها فراهم نشود، چه بسا گزینش آنها، نه تنها به رشد اقتصاد کمک
1- «اِعطُوا الاجِیرَ حَقَّهُ قَبلَ اَنْ یَجِفَّ عَرَقَهُ.» کنزالعمال، ص907، ح3.
2- «اِذا استجارَ اَحدُکُم اجیرا فَلْیَعلِمُه اجره.» کافی، ج5، ص289.
3- الحیاه، ج5، ص385.