- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 3
- اشاره 8
- نام گذاری سال 1391 به نام تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی 8
- 1. تداوم چالش ها در عرصه های اقتصادی 8
- 2. اولویت مسئله تولید، کار و سرمایه ایرانی 10
- فصل اول: کلیات 14
- اشاره 14
- اشاره 15
- 1. مال و ثروت 15
- تعریف اصطلاحی مال 16
- مال در لغت 16
- الف) مال و ثروت از دیدگاه اسلام 17
- اشاره 17
- یک مال از آن خداست 18
- سه مال وسیله قوام و سامان یابی زندگی مردم 19
- دو مال امانت در نزد انسان است 19
- چهار نکوهش بهره برداری نادرست از اموال 20
- پنج مال وسیله امتحان انسان 21
- 2. کار 23
- اشاره 23
- الف) کار و اهمیت آن در اسلام 24
- اشاره 24
- یک قوانین حاکم بر نظام هستی 24
- دو قوانین شریعت و نظام تشریع 26
- اشاره 26
- اول سفارش به کسب روزی با دست رنج 26
- دوم کار همانند جهاد در راه خدا و بلکه بالاتر از آن 27
- سوم نکوهش بی کاری و سربار دیگران شدن 28
- چهارم عبادت بودن کار 29
- پنجم تجلیل از کارگر 30
- سه کار در سیره عملی اولیای الهی 30
- ب) آداب کار 35
- یک اعتدال در کار 35
- اشاره 35
- دو پرداختن به کارهای مجاز 36
- سه پرداختن حقوق مالی 37
- 3. سرمایه 38
- اشاره 38
- الف) تعریف و معنای سرمایه 39
- ب) سرمایه از نگاه آموزه های دینی 40
- الف) اهمیت تولید 47
- اشاره 47
- 4. تولید 47
- ب) اسلام و مسئله تولید 48
- اشاره 48
- یک پای بندی به اصول و اهداف کلی نظام اقتصادی 49
- دو سیره ائمه اطهار علیهم السلام در افزایش تولید 51
- سه قوانین و مقررات مربوط به رشد تولید 52
- یک تفاوت در هدف تولید 53
- ج) تفاوت نگرش اسلام به تولید در مقایسه با دیگر نظامها 53
- اشاره 53
- دو تفاوت در اقسام تولیدات 55
- سه تفاوت در نگاه به عوامل تولید 56
- فصل دوم: اهداف تولید ، کار و سرمایه 57
- اشاره 57
- 1. تأمین نیازهای معیشتی 58
- 2. انجام وظایف عبادی 59
- 3. تحکیم ارزش های معنوی و اخلاقی 61
- 4. عدالت اجتماعی 63
- اشاره 63
- عناصر عدالت اقتصادی 66
- الف) رفع فقر 66
- اشاره 66
- ب) توازن اقتصادی 68
- 5. استقلال و عدم وابستگی اقتصادی 71
- 6. خودکفایی و اقتدار اقتصادی 74
- 7. رفاه عمومی 76
- 8. حفظ حاکمیت سیاسی اسلام 82
- اشاره 85
- 9. توسعه و رشد اقتصاد 85
- عوامل رشد اقتصادی 88
- 1. کشاورزی 92
- اشاره 92
- فصل سوم: بسترهای تولید ، کار و سرمایه 92
- اشاره 92
- اهمیت کشاورزی در اسلام 95
- کشاورزی، شغل انبیا و اولیا 100
- اشاره 101
- 2. دام داری و دام پروری 101
- اهمیت و جایگاه دام داری در اسلام 102
- اشاره 104
- 3. صنعت و فن آوری 104
- صنعت در اسلام 106
- اشاره 113
- 4. تجارت و بازرگانی 113
- جایگاه تجارت در اسلام 115
- اشاره 115
- الف) انگیزه سالم 117
- ب) صداقت و راستی 118
- ج) دانش و تخصص 119
- د) رعایت عدل و انصاف 122
- ه) اولویت تجارت داخلی 123
- و) انتخاب کالای مرغوب 124
- ز) استفاده بهینه از امکانات 124
- ح) اصلاح سرمایه 125
- نفی واسطه گری های غیر ضروری 126
- فصل چهارم: راهکارهای افزایش کار ، سرمایه گذاری و تولید 129
- اشاره 129
- اشاره 130
- 1. اصلاح برخی برداشت های نادرست فکری، فرهنگی و اعتقادی 130
- الف) تبیین مفهوم تقدیر روزی انسان 132
- ب) تبیین مفهوم توکل 134
- ج) تبیین مفهوم زهد و قناعت 136
- اشاره 141
- 2. ترویج و تبیین دیدگاه اسلام در زمینه فعالیت های اقتصادی 141
- الف) کار در اسلام 142
- ب) برادری مؤمنان در اسلام 145
- ج) مواسات در اسلام 147
- د) تعاون همگانی در اسلام 149
- الف) پای بندی به ایمان و تقوای الهی 153
- ب) استغفار از گناهان 153
- ج) صله رحم 154
- د) پرداخت زکات مال 155
- ه) رعایت عدل و داد 156
- 4. استفاده از تجربیات و دستاوردهای علمی 157
- اشاره 157
- یک ایجاد و حفظ فرهنگ کار 159
- الف) راهکارهای توسعه کار و تلاش 159
- اشاره 159
- دو تربیت نیروی کار ماهر 162
- سه ایجاد اشتغال و بستر کار 164
- چهار توجه به حقوق کارگر و حفظ انگیزه کار 167
- اشاره 167
- اول ارتقای جایگاه و احترام کارگر در جامعه 168
- دوم احیای حقوق کارگر 169
- ب) راهکارهای استفاده از سرمایه و افزایش سرمایه گذاری 170
- اشاره 170
- اول هم بستگی اجتماعی 171
- اشاره 171
- یک انباشت سرمایه 171
- دوم پرهیز از اسراف و تبذیر 172
- سوم قناعت 172
- دو امنیت اقتصادی 173
- سه استفاده از سرمایه های خارجی 175
- اشاره 175
- اسلام و استفاده از سرمایه های خارجی 179
- اشاره 182
- چهار تحمل سختی های اقتصادی مقطعی 182
- دوم تشویق مردم به پس انداز 185
- اول ایجاد تعاونی های اعتبار 185
- سوم اصلاح و تصویب قوانین 185
- 1. وظایف مردم در فعالیت های اقتصادی 186
- اشاره 186
- فصل پنجم: وظایف مردم، دولت و رسانه 186
- اشاره 211
- اشاره 211
- 2. وظایف دولت1 211
- الف) مسئولیت دولت اسلامی 211
- دو زمینه سازی برای تحقق عینی مبانی اقتصاد اسلامی 212
- یک تحقق اهداف اقتصادی اسلام 212
- ب) جایگاه دولت در اقتصاد 213
- سه تحقق نظام اقتصادی اسلام 213
- اشاره 217
- ج) مسئولیت دولت در قبال کار و سرمایه و تولید 217
- یک بسترسازی برای رشد و پیشرفت فعالیت های اقتصادی 218
- اشاره 218
- اول ایجاد تحول علمی و فرهنگی 219
- دوم ایجاد و تقویت عدالت اجتماعی 225
- سوم تأمین امنیت اقتصادی 230
- چهارم قانون گذاری و اجرای قوانین و مقررات 234
- اول تهیه طرح و برنامه اقتصادی 240
- اشاره 240
- دو مشارکت مستقیم دولت در توسعه فعالیت های اقتصادی 240
- دوم ایجاد زمینه اشتغال و مشارکت در تولید و سرمایه گذاری 244
- سوم حمایت از تلاشگران عرصه های اقتصادی 252
- چهارم نظارت و کنترل فعالیت های اقتصادی 259
- اشاره 265
- 3. نقش رسانه ملی در عرصه فعالیت های اقتصادی 265
- اشاره 266
- یک تبیین اهمیت کار در اسلام 266
- الف) رسانه و کار و اشتغال 266
- دو تبیین آداب کار و کوشش 267
- سه تشریح نتایج کار و کوشش 268
- چهار توجه به کارگر و حفظ انگیزه کار 269
- یک تبیین دیدگاه اسلام درباره سرمایه و سرمایه گذاری 271
- ب) نقش رسانه ملی در توسعه سرمایه گذاری 271
- اشاره 271
- دو تبیین تفاوت های اساسی بین دیدگاه اسلام با دیگر نظام ها در مورد سرمایه 272
- چهار تبیین اهمیت سرمایه گذاری های بنیادی 273
- سه تبیین راه های جذب سرمایه های داخلی و امتیازهای آن 273
- ج) رسانه ملی و تولید 275
- کتاب نامه 278
امام باقر(ع) نیز فرمود: «... زمام اختیار خود را به دست مردم مسپار که ذلیل می شوی».(1)
انسان حق ندارد عزت و آبروی خود را در پای منافع مادی قربانی کند. لقمان حکیم، به فرزند خود چنین اندرز می دهد:
ای فرزند، اگر می خواهی عزت دنیا را به دست آوری، طمع خویش را از آنچه مردم دارند، ببر؛ زیرا پیامبران و صدیقان به سبب بر کندن طمع از دیگران، به آن مقامات دست یافته اند.(2)
چهار تحمل سختی های اقتصادی مقطعی
اشاره
چهار تحمل سختی های اقتصادی مقطعی
تلاش برای تحقق هر هدفی، علاوه بر فراهم سازی امکانات لازم، به تحمل برخی سختی ها و ناملایمات نیاز است. رسیدن به پیشرفت های اقتصادی، بدون صبر بر برخی کمبودهای مقطعی، میسر نیست. بر این اساس، یکی از راه های تهیه سرمایه برای استفاده در طرح های تولید آن است که افراد، با پذیرش برخی سختی ها و قناعت بر امکانات کم، سرمایه های لازم را مهیا کنند. ازاین رو، می توان با اجرای برخی سیاست های اقتصادی، به جمع شدن سرمایه کمک کرد. لازمه چنین کاری، تحمل سختی ها و حتی محرومیت های مقطعی است.
البته باید برنامه ریزی و مدیریت امکانات به گونه ای باشد که تحمل این تنگناهای معیشتی طاقت فرسا نباشد. در این راستا، سیاست گذاران و توان مندان جامعه باید به افراد کم توان توجه کنند تا کاستی ها و کمبودها به آنها آسیب نرساند.
در آموزه های دینی، صبر بر ناملایمات، یکی از راه کارهای دست یابی به موفقیت، بیان شده است. تحمل و ریاضت اقتصادی، از جمله اموری است که علاوه بر حفظ کرامت انسانی، در برهه های حساس، ضامن بقا و حفظ استقلال
1- میزان الحکمه، ج8، ص3741.
2- میزان الحکمه، ج8، ص3743.