تولید ملی، کار و سرمایه از منظر آموزه های دینی صفحه 211

2. وظایف دولت1

اشاره

2. وظایف دولت(1)

از دیدگاه اسلام، دولت مشروعیت خود را از خداوند می گیرد. کسی به خودی خود حق زمام داری بر مردم و تصدی امور آنان را ندارد. خداوند متعال بر اساس آموزه های اسلامی، تصدی جامعه اسلامی را به رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام واگذار کرده است. خداوند در قرآن کریم می فرماید: «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُمْ رَاکِعُونَ». (مائده: 55)

خداوند بر اساس این آیه که مشتمل بر منشور اعتقادی شیعه در باب ولایت است، نخست ولایت را برای خود و بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و آن گاه برای علی بن ابی طالب(ع)، ثابت می کند.(2) سپس زمام داری جامعه اسلامی، در زمان غیبت امام معصوم(ع)، بر اساس ادله فراوان بر عهده فقهای جامع الشرایط است.(3)

الف) مسئولیت دولت اسلامی

اشاره

الف) مسئولیت دولت اسلامی

وظیفه دولت اسلامی، تحقق آرمان های اسلام در جامعه و اداره امور اجتماع بر اساس معیارهای اسلامی است. در حوزه اقتصاد، دولت مسئول اصلی اجرای نظام اقتصادی اسلام و عینیت بخشیدن به آن در خارج است. البته هرگز این به معنای سلب مسئولیت از مردم نیست، بلکه جامعه اسلامی مکلفند از ارزش های اسلامی، پاسداری کنند و در راه تحقق نظام های اسلامی در خارج بکوشند.

به دلیل آنکه آرمان های نظام اقتصاد اسلام در اهداف آن متجلی است، وظیفه اصلی دولت در صحنه اقتصاد، تحقق اهداف اقتصادی اسلام، یعنی عدالت

1- گاهی دولت به حکومت، با تمام بخش های آن، یعنی مجریه، مقننه و قضاییه گفته می شود که در زبان انگلیسی از آن به عنوان state یاد می شود و گاهی دولت به معنای قوه مجریه به کار می رود که معادل آن در زبان انگلیسی Goverment است. در این نوشته معنای اول مورد نظر است.
2- بر اساس روایات فراوانی از شیعه و سنی، مصداق «الَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُمْ رَاکِعُونَ»، امیر مؤمنان، علی بن ابی طالب7 است و بعد از ایشان فرزندان معصومش:. (اصول کافی، ج1، ص288)
3- شیخ صدوق، کمال الدین، ج2، ص483؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص177؛ وسائل الشیعه، ج18، ص101.