تولید ملی، کار و سرمایه از منظر آموزه های دینی صفحه 259

چهارم نظارت و کنترل فعالیت های اقتصادی

چهارم نظارت و کنترل فعالیت های اقتصادی

نظارت یکی از ارکان حیاتی در ساختارهای حکومتی است. اندیشمندان مدیریت برای نظارت، تعریف های گوناگونی بیان کردند که هر یک از آنها از زاویه ای به این مورد توجه دارند. استیفن رابینز، نظارت را این گونه تعریف می کند: «فرآیند تحت نظر قرار دادن فعالیت ها، به منظور حصول اطمینان از اینکه آنها همان گونه که برنامه ریزی شده اند، انجام می پذیرد...».(1)

بر اساس این تعریف، نظارت و کنترل، فرآیندی است که باید ها را با هست ها، مطلوب ها را با موجودها و پیش بینی ها را با عملکردها مقایسه می کند. ضرورت چنین کاری انکارناپذیر است. با این کار، کارگزاران هر جامعه یا سازمانی، به روند انجام کارها اشراف پیدا می کنند و از وقوع هر گونه انحراف در مسیر پی گیری اهداف باخبر می شوند و در کوتاه ترین زمان، به اصلاح آن می پردازند. به عبارت دیگر، مسئولان جامعه با نظارت درست، از حرکت درست همه عوامل به سمت هدف های تعیین شده، بر اساس برنامه ریزی های انجام شده، اطمینان می یابند. در آموزه های اسلامی، از جمله مسئولیت هایی که برای رهبران جامعه ذکر شده، نظارت کامل بر روند کارهاست تا اطمینان بیابند، همه فعالیت ها در چارچوب احکام و مقررات اسلامی، برای تحقق هدف های معیّن در مجموعه نظام های اجتماعی اسلام، در حال انجام است.

امام رضا(ع) می فرماید:

اگر کسی بگوید برای چه برای جامعه اولی الامر(رهبر) قرار داده شده و آن گاه به فرمان بردن از او دستور داده شده است؟ در پاسخ گفته