- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 3
- 1. تداوم چالش ها در عرصه های اقتصادی 8
- نام گذاری سال 1391 به نام تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی 8
- اشاره 8
- 2. اولویت مسئله تولید، کار و سرمایه ایرانی 10
- اشاره 14
- فصل اول: کلیات 14
- اشاره 15
- 1. مال و ثروت 15
- تعریف اصطلاحی مال 16
- مال در لغت 16
- الف) مال و ثروت از دیدگاه اسلام 17
- اشاره 17
- یک مال از آن خداست 18
- دو مال امانت در نزد انسان است 19
- سه مال وسیله قوام و سامان یابی زندگی مردم 19
- چهار نکوهش بهره برداری نادرست از اموال 20
- پنج مال وسیله امتحان انسان 21
- 2. کار 23
- اشاره 23
- اشاره 24
- الف) کار و اهمیت آن در اسلام 24
- یک قوانین حاکم بر نظام هستی 24
- اشاره 26
- دو قوانین شریعت و نظام تشریع 26
- اول سفارش به کسب روزی با دست رنج 26
- دوم کار همانند جهاد در راه خدا و بلکه بالاتر از آن 27
- سوم نکوهش بی کاری و سربار دیگران شدن 28
- چهارم عبادت بودن کار 29
- پنجم تجلیل از کارگر 30
- سه کار در سیره عملی اولیای الهی 30
- یک اعتدال در کار 35
- ب) آداب کار 35
- اشاره 35
- دو پرداختن به کارهای مجاز 36
- سه پرداختن حقوق مالی 37
- اشاره 38
- 3. سرمایه 38
- الف) تعریف و معنای سرمایه 39
- ب) سرمایه از نگاه آموزه های دینی 40
- الف) اهمیت تولید 47
- اشاره 47
- 4. تولید 47
- اشاره 48
- ب) اسلام و مسئله تولید 48
- یک پای بندی به اصول و اهداف کلی نظام اقتصادی 49
- دو سیره ائمه اطهار علیهم السلام در افزایش تولید 51
- سه قوانین و مقررات مربوط به رشد تولید 52
- ج) تفاوت نگرش اسلام به تولید در مقایسه با دیگر نظامها 53
- اشاره 53
- یک تفاوت در هدف تولید 53
- دو تفاوت در اقسام تولیدات 55
- سه تفاوت در نگاه به عوامل تولید 56
- اشاره 57
- فصل دوم: اهداف تولید ، کار و سرمایه 57
- 1. تأمین نیازهای معیشتی 58
- 2. انجام وظایف عبادی 59
- 3. تحکیم ارزش های معنوی و اخلاقی 61
- اشاره 63
- 4. عدالت اجتماعی 63
- اشاره 66
- عناصر عدالت اقتصادی 66
- الف) رفع فقر 66
- ب) توازن اقتصادی 68
- 5. استقلال و عدم وابستگی اقتصادی 71
- 6. خودکفایی و اقتدار اقتصادی 74
- 7. رفاه عمومی 76
- 8. حفظ حاکمیت سیاسی اسلام 82
- 9. توسعه و رشد اقتصاد 85
- اشاره 85
- عوامل رشد اقتصادی 88
- اشاره 92
- اشاره 92
- فصل سوم: بسترهای تولید ، کار و سرمایه 92
- 1. کشاورزی 92
- اهمیت کشاورزی در اسلام 95
- کشاورزی، شغل انبیا و اولیا 100
- اشاره 101
- 2. دام داری و دام پروری 101
- اهمیت و جایگاه دام داری در اسلام 102
- اشاره 104
- 3. صنعت و فن آوری 104
- صنعت در اسلام 106
- اشاره 113
- 4. تجارت و بازرگانی 113
- اشاره 115
- جایگاه تجارت در اسلام 115
- الف) انگیزه سالم 117
- ب) صداقت و راستی 118
- ج) دانش و تخصص 119
- د) رعایت عدل و انصاف 122
- ه) اولویت تجارت داخلی 123
- ز) استفاده بهینه از امکانات 124
- و) انتخاب کالای مرغوب 124
- ح) اصلاح سرمایه 125
- نفی واسطه گری های غیر ضروری 126
- اشاره 129
- فصل چهارم: راهکارهای افزایش کار ، سرمایه گذاری و تولید 129
- اشاره 130
- 1. اصلاح برخی برداشت های نادرست فکری، فرهنگی و اعتقادی 130
- الف) تبیین مفهوم تقدیر روزی انسان 132
- ب) تبیین مفهوم توکل 134
- ج) تبیین مفهوم زهد و قناعت 136
- اشاره 141
- 2. ترویج و تبیین دیدگاه اسلام در زمینه فعالیت های اقتصادی 141
- الف) کار در اسلام 142
- ب) برادری مؤمنان در اسلام 145
- ج) مواسات در اسلام 147
- د) تعاون همگانی در اسلام 149
- ب) استغفار از گناهان 153
- الف) پای بندی به ایمان و تقوای الهی 153
- ج) صله رحم 154
- د) پرداخت زکات مال 155
- ه) رعایت عدل و داد 156
- اشاره 157
- 4. استفاده از تجربیات و دستاوردهای علمی 157
- الف) راهکارهای توسعه کار و تلاش 159
- اشاره 159
- یک ایجاد و حفظ فرهنگ کار 159
- دو تربیت نیروی کار ماهر 162
- سه ایجاد اشتغال و بستر کار 164
- اشاره 167
- چهار توجه به حقوق کارگر و حفظ انگیزه کار 167
- اول ارتقای جایگاه و احترام کارگر در جامعه 168
- دوم احیای حقوق کارگر 169
- ب) راهکارهای استفاده از سرمایه و افزایش سرمایه گذاری 170
- اشاره 170
- اشاره 171
- یک انباشت سرمایه 171
- اول هم بستگی اجتماعی 171
- سوم قناعت 172
- دوم پرهیز از اسراف و تبذیر 172
- دو امنیت اقتصادی 173
- سه استفاده از سرمایه های خارجی 175
- اشاره 175
- اسلام و استفاده از سرمایه های خارجی 179
- اشاره 182
- چهار تحمل سختی های اقتصادی مقطعی 182
- اول ایجاد تعاونی های اعتبار 185
- سوم اصلاح و تصویب قوانین 185
- دوم تشویق مردم به پس انداز 185
- فصل پنجم: وظایف مردم، دولت و رسانه 186
- 1. وظایف مردم در فعالیت های اقتصادی 186
- اشاره 186
- الف) مسئولیت دولت اسلامی 211
- اشاره 211
- 2. وظایف دولت1 211
- اشاره 211
- یک تحقق اهداف اقتصادی اسلام 212
- دو زمینه سازی برای تحقق عینی مبانی اقتصاد اسلامی 212
- سه تحقق نظام اقتصادی اسلام 213
- ب) جایگاه دولت در اقتصاد 213
- ج) مسئولیت دولت در قبال کار و سرمایه و تولید 217
- اشاره 217
- اشاره 218
- یک بسترسازی برای رشد و پیشرفت فعالیت های اقتصادی 218
- اول ایجاد تحول علمی و فرهنگی 219
- دوم ایجاد و تقویت عدالت اجتماعی 225
- سوم تأمین امنیت اقتصادی 230
- چهارم قانون گذاری و اجرای قوانین و مقررات 234
- اشاره 240
- اول تهیه طرح و برنامه اقتصادی 240
- دو مشارکت مستقیم دولت در توسعه فعالیت های اقتصادی 240
- دوم ایجاد زمینه اشتغال و مشارکت در تولید و سرمایه گذاری 244
- سوم حمایت از تلاشگران عرصه های اقتصادی 252
- چهارم نظارت و کنترل فعالیت های اقتصادی 259
- اشاره 265
- 3. نقش رسانه ملی در عرصه فعالیت های اقتصادی 265
- یک تبیین اهمیت کار در اسلام 266
- الف) رسانه و کار و اشتغال 266
- اشاره 266
- دو تبیین آداب کار و کوشش 267
- سه تشریح نتایج کار و کوشش 268
- چهار توجه به کارگر و حفظ انگیزه کار 269
- یک تبیین دیدگاه اسلام درباره سرمایه و سرمایه گذاری 271
- اشاره 271
- ب) نقش رسانه ملی در توسعه سرمایه گذاری 271
- دو تبیین تفاوت های اساسی بین دیدگاه اسلام با دیگر نظام ها در مورد سرمایه 272
- سه تبیین راه های جذب سرمایه های داخلی و امتیازهای آن 273
- چهار تبیین اهمیت سرمایه گذاری های بنیادی 273
- ج) رسانه ملی و تولید 275
- کتاب نامه 278
در آخر روایت نیز آمده است: «اگر هر چه مردم نیاز داشتند، در اختیارشان قرار می گرفت، نه زندگی به کام آنها گوارا می شد و نه از آن لذت می بردند».
ب) در روایات بسیاری تصریح شده است که کار مایه سلامت وجود آدمی است. اگر انسان از کار دست بردارد، کم کم سلامتی خود را از دست می دهد. از امیر مؤمنان علی(ع) نقل شده است که فرمود: «کسی که کار کند، نیرو و توان او تقویت می شود و کسی که از انجام کار دست کشد، دچار سستی و ناتوانی می گردد».(1)
امام صادق(ع) درباره تجارت نیز فرموده است: «التجارهُ تزیدُ فی العقلِ؛ تجارت عقل را زیاد می کند.»(2) در ادامه نیز تأکید کرده است که: «لاتترکْ التجارهَ فَاِنّ تَرکَها مذهبهٌ للعقلِ؛ تجارت را ترک مکن؛ زیرا ترک آن مایه تباهی عقل است».(3)
دو قوانین شریعت و نظام تشریع
اشاره
دو قوانین شریعت و نظام تشریع
بخش دیگری از اهمیت کار، به نظام تشریع اسلامی مربوط است. البته بین نظام تشریع و نظام تکوین یا قانون طبیعت و قانون و مقررات دین، تناسب کاملی وجود دارد و همه از ناحیه خداوند است. رعایت قوانین هر دو حوزه، زمینه ساز سلامت و سعادت آدمی است. در نظام تشریع اسلامی، به صورت های مختلف بر اهمیت کار تأکید شده است.
اول سفارش به کسب روزی با دست رنج
اول سفارش به کسب روزی با دست رنج
در آیات و روایات بسیاری سفارش شده است که افراد بکوشند روزی شان را با دست رنج خودشان به دست آورند. خداوند در آیه ای چنین می فرماید: «لِیَأْکلُوا مِن
1- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ص269.
2- یعقوب کلینی، کافی، ج5، ص148.
3- مستدرک الوسائل، ج13، ص11.