- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 3
- نام گذاری سال 1391 به نام تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی 8
- 1. تداوم چالش ها در عرصه های اقتصادی 8
- اشاره 8
- 2. اولویت مسئله تولید، کار و سرمایه ایرانی 10
- فصل اول: کلیات 14
- اشاره 14
- اشاره 15
- 1. مال و ثروت 15
- مال در لغت 16
- تعریف اصطلاحی مال 16
- الف) مال و ثروت از دیدگاه اسلام 17
- اشاره 17
- یک مال از آن خداست 18
- سه مال وسیله قوام و سامان یابی زندگی مردم 19
- دو مال امانت در نزد انسان است 19
- چهار نکوهش بهره برداری نادرست از اموال 20
- پنج مال وسیله امتحان انسان 21
- 2. کار 23
- اشاره 23
- یک قوانین حاکم بر نظام هستی 24
- الف) کار و اهمیت آن در اسلام 24
- اشاره 24
- دو قوانین شریعت و نظام تشریع 26
- اشاره 26
- اول سفارش به کسب روزی با دست رنج 26
- دوم کار همانند جهاد در راه خدا و بلکه بالاتر از آن 27
- سوم نکوهش بی کاری و سربار دیگران شدن 28
- چهارم عبادت بودن کار 29
- پنجم تجلیل از کارگر 30
- سه کار در سیره عملی اولیای الهی 30
- ب) آداب کار 35
- یک اعتدال در کار 35
- اشاره 35
- دو پرداختن به کارهای مجاز 36
- سه پرداختن حقوق مالی 37
- 3. سرمایه 38
- اشاره 38
- الف) تعریف و معنای سرمایه 39
- ب) سرمایه از نگاه آموزه های دینی 40
- الف) اهمیت تولید 47
- 4. تولید 47
- اشاره 47
- اشاره 48
- ب) اسلام و مسئله تولید 48
- یک پای بندی به اصول و اهداف کلی نظام اقتصادی 49
- دو سیره ائمه اطهار علیهم السلام در افزایش تولید 51
- سه قوانین و مقررات مربوط به رشد تولید 52
- اشاره 53
- ج) تفاوت نگرش اسلام به تولید در مقایسه با دیگر نظامها 53
- یک تفاوت در هدف تولید 53
- دو تفاوت در اقسام تولیدات 55
- سه تفاوت در نگاه به عوامل تولید 56
- فصل دوم: اهداف تولید ، کار و سرمایه 57
- اشاره 57
- 1. تأمین نیازهای معیشتی 58
- 2. انجام وظایف عبادی 59
- 3. تحکیم ارزش های معنوی و اخلاقی 61
- 4. عدالت اجتماعی 63
- اشاره 63
- الف) رفع فقر 66
- اشاره 66
- عناصر عدالت اقتصادی 66
- ب) توازن اقتصادی 68
- 5. استقلال و عدم وابستگی اقتصادی 71
- 6. خودکفایی و اقتدار اقتصادی 74
- 7. رفاه عمومی 76
- 8. حفظ حاکمیت سیاسی اسلام 82
- اشاره 85
- 9. توسعه و رشد اقتصاد 85
- عوامل رشد اقتصادی 88
- 1. کشاورزی 92
- اشاره 92
- فصل سوم: بسترهای تولید ، کار و سرمایه 92
- اشاره 92
- اهمیت کشاورزی در اسلام 95
- کشاورزی، شغل انبیا و اولیا 100
- 2. دام داری و دام پروری 101
- اشاره 101
- اهمیت و جایگاه دام داری در اسلام 102
- اشاره 104
- 3. صنعت و فن آوری 104
- صنعت در اسلام 106
- اشاره 113
- 4. تجارت و بازرگانی 113
- اشاره 115
- جایگاه تجارت در اسلام 115
- الف) انگیزه سالم 117
- ب) صداقت و راستی 118
- ج) دانش و تخصص 119
- د) رعایت عدل و انصاف 122
- ه) اولویت تجارت داخلی 123
- و) انتخاب کالای مرغوب 124
- ز) استفاده بهینه از امکانات 124
- ح) اصلاح سرمایه 125
- نفی واسطه گری های غیر ضروری 126
- فصل چهارم: راهکارهای افزایش کار ، سرمایه گذاری و تولید 129
- اشاره 129
- 1. اصلاح برخی برداشت های نادرست فکری، فرهنگی و اعتقادی 130
- اشاره 130
- الف) تبیین مفهوم تقدیر روزی انسان 132
- ب) تبیین مفهوم توکل 134
- ج) تبیین مفهوم زهد و قناعت 136
- 2. ترویج و تبیین دیدگاه اسلام در زمینه فعالیت های اقتصادی 141
- اشاره 141
- الف) کار در اسلام 142
- ب) برادری مؤمنان در اسلام 145
- ج) مواسات در اسلام 147
- د) تعاون همگانی در اسلام 149
- ب) استغفار از گناهان 153
- الف) پای بندی به ایمان و تقوای الهی 153
- ج) صله رحم 154
- د) پرداخت زکات مال 155
- ه) رعایت عدل و داد 156
- 4. استفاده از تجربیات و دستاوردهای علمی 157
- اشاره 157
- الف) راهکارهای توسعه کار و تلاش 159
- یک ایجاد و حفظ فرهنگ کار 159
- اشاره 159
- دو تربیت نیروی کار ماهر 162
- سه ایجاد اشتغال و بستر کار 164
- چهار توجه به حقوق کارگر و حفظ انگیزه کار 167
- اشاره 167
- اول ارتقای جایگاه و احترام کارگر در جامعه 168
- دوم احیای حقوق کارگر 169
- ب) راهکارهای استفاده از سرمایه و افزایش سرمایه گذاری 170
- اشاره 170
- اشاره 171
- اول هم بستگی اجتماعی 171
- یک انباشت سرمایه 171
- دوم پرهیز از اسراف و تبذیر 172
- سوم قناعت 172
- دو امنیت اقتصادی 173
- سه استفاده از سرمایه های خارجی 175
- اشاره 175
- اسلام و استفاده از سرمایه های خارجی 179
- چهار تحمل سختی های اقتصادی مقطعی 182
- اشاره 182
- سوم اصلاح و تصویب قوانین 185
- اول ایجاد تعاونی های اعتبار 185
- دوم تشویق مردم به پس انداز 185
- اشاره 186
- 1. وظایف مردم در فعالیت های اقتصادی 186
- فصل پنجم: وظایف مردم، دولت و رسانه 186
- الف) مسئولیت دولت اسلامی 211
- اشاره 211
- اشاره 211
- 2. وظایف دولت1 211
- دو زمینه سازی برای تحقق عینی مبانی اقتصاد اسلامی 212
- یک تحقق اهداف اقتصادی اسلام 212
- ب) جایگاه دولت در اقتصاد 213
- سه تحقق نظام اقتصادی اسلام 213
- ج) مسئولیت دولت در قبال کار و سرمایه و تولید 217
- اشاره 217
- اشاره 218
- یک بسترسازی برای رشد و پیشرفت فعالیت های اقتصادی 218
- اول ایجاد تحول علمی و فرهنگی 219
- دوم ایجاد و تقویت عدالت اجتماعی 225
- سوم تأمین امنیت اقتصادی 230
- چهارم قانون گذاری و اجرای قوانین و مقررات 234
- دو مشارکت مستقیم دولت در توسعه فعالیت های اقتصادی 240
- اشاره 240
- اول تهیه طرح و برنامه اقتصادی 240
- دوم ایجاد زمینه اشتغال و مشارکت در تولید و سرمایه گذاری 244
- سوم حمایت از تلاشگران عرصه های اقتصادی 252
- چهارم نظارت و کنترل فعالیت های اقتصادی 259
- اشاره 265
- 3. نقش رسانه ملی در عرصه فعالیت های اقتصادی 265
- اشاره 266
- یک تبیین اهمیت کار در اسلام 266
- الف) رسانه و کار و اشتغال 266
- دو تبیین آداب کار و کوشش 267
- سه تشریح نتایج کار و کوشش 268
- چهار توجه به کارگر و حفظ انگیزه کار 269
- یک تبیین دیدگاه اسلام درباره سرمایه و سرمایه گذاری 271
- ب) نقش رسانه ملی در توسعه سرمایه گذاری 271
- اشاره 271
- دو تبیین تفاوت های اساسی بین دیدگاه اسلام با دیگر نظام ها در مورد سرمایه 272
- چهار تبیین اهمیت سرمایه گذاری های بنیادی 273
- سه تبیین راه های جذب سرمایه های داخلی و امتیازهای آن 273
- ج) رسانه ملی و تولید 275
- کتاب نامه 278
الف) تعریف و معنای سرمایه
الف) تعریف و معنای سرمایه
بر اساس توضیحات قبلی، مفهوم سرمایه تا حدودی قابل درک است. با این همه، ذکر تعاریفی که برای آن شده است، خالی از فایده نیست. در برخی عبارت ها آمده است که سرمایه چیزی جز کار متبلور شده نیست. در توضیح آن نیز بیان شده است: «انسان وقتی که کار کرد یا مستقیماً از طبیعت برداشت نمود یا از راه انتقال صحیح، مالکیت پیدا کرد، این کار در وسیله جدیدی متبلور می شود که آن وسیله، بازده بیشتری در تولید دارد که آن سرمایه است».(1)
در جایی دیگر بیان شده است: «سرمایه عبارت است از مقدار ارزش مصرفی به دست آمده که می تواند کمکی برای به دست آوردن مقدار ارزش مصرفی دیگر باشد.»(2) در جای دیگری نیز آمده است: «سرمایه چیزی جز کار مجسم (انباشته) نیست».(3)
در کتاب آشنایی با علم اقتصاد، سرمایه این گونه توصیف شده است: «مجموع کالاهای سرمایه ای موجود که تولید به استعانت آنها انجام می گیرد و کالاهای مصرفی ذخیره شده که در جریان تولید مورد لزوم قرار می گیرد، سرمایه نامیده می شود. بنابراین، سرمایه مستقیماّ خواست ها و احتیاجات را برآورده نمی سازد. سرمایه را غالباً عامل واسطه تولید می نامند. سرمایه برای تولید کالاهای مصرفی و سایر اشیا که شامل کالاهای سرمایه ای و خدمات بیشتر نیز می شود، به کار می رود».(4)
مؤلف کتاب اقتصاد معاصر در تعریف سرمایه چنین می نویسد: «سرمایه مجموعه کالاهای مورد استفاده در جریان فعالیت های واحدهای تولیدی است».(5)
1- اکبر هاشمی رفسنجانی، سیاست های اقتصادی، صص131 و 132.
2- سید محمدحسین بهشتی، اقتصاد اسلامی، ص51.
3- سید محمدحسین بهشتی، اقتصاد اسلامی، ص76.
4- لودیک اچ مای، آشنایی با علم اقتصاد، ص53.
5- منوچهر فرهنگ، اقتصاد معاصر، ص133.