- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 3
- اشاره 8
- 1. تداوم چالش ها در عرصه های اقتصادی 8
- نام گذاری سال 1391 به نام تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی 8
- 2. اولویت مسئله تولید، کار و سرمایه ایرانی 10
- اشاره 14
- فصل اول: کلیات 14
- اشاره 15
- 1. مال و ثروت 15
- مال در لغت 16
- تعریف اصطلاحی مال 16
- اشاره 17
- الف) مال و ثروت از دیدگاه اسلام 17
- یک مال از آن خداست 18
- سه مال وسیله قوام و سامان یابی زندگی مردم 19
- دو مال امانت در نزد انسان است 19
- چهار نکوهش بهره برداری نادرست از اموال 20
- پنج مال وسیله امتحان انسان 21
- 2. کار 23
- اشاره 23
- اشاره 24
- الف) کار و اهمیت آن در اسلام 24
- یک قوانین حاکم بر نظام هستی 24
- اشاره 26
- دو قوانین شریعت و نظام تشریع 26
- اول سفارش به کسب روزی با دست رنج 26
- دوم کار همانند جهاد در راه خدا و بلکه بالاتر از آن 27
- سوم نکوهش بی کاری و سربار دیگران شدن 28
- چهارم عبادت بودن کار 29
- سه کار در سیره عملی اولیای الهی 30
- پنجم تجلیل از کارگر 30
- یک اعتدال در کار 35
- ب) آداب کار 35
- اشاره 35
- دو پرداختن به کارهای مجاز 36
- سه پرداختن حقوق مالی 37
- 3. سرمایه 38
- اشاره 38
- الف) تعریف و معنای سرمایه 39
- ب) سرمایه از نگاه آموزه های دینی 40
- اشاره 47
- 4. تولید 47
- الف) اهمیت تولید 47
- اشاره 48
- ب) اسلام و مسئله تولید 48
- یک پای بندی به اصول و اهداف کلی نظام اقتصادی 49
- دو سیره ائمه اطهار علیهم السلام در افزایش تولید 51
- سه قوانین و مقررات مربوط به رشد تولید 52
- ج) تفاوت نگرش اسلام به تولید در مقایسه با دیگر نظامها 53
- یک تفاوت در هدف تولید 53
- اشاره 53
- دو تفاوت در اقسام تولیدات 55
- سه تفاوت در نگاه به عوامل تولید 56
- اشاره 57
- فصل دوم: اهداف تولید ، کار و سرمایه 57
- 1. تأمین نیازهای معیشتی 58
- 2. انجام وظایف عبادی 59
- 3. تحکیم ارزش های معنوی و اخلاقی 61
- اشاره 63
- 4. عدالت اجتماعی 63
- عناصر عدالت اقتصادی 66
- اشاره 66
- الف) رفع فقر 66
- ب) توازن اقتصادی 68
- 5. استقلال و عدم وابستگی اقتصادی 71
- 6. خودکفایی و اقتدار اقتصادی 74
- 7. رفاه عمومی 76
- 8. حفظ حاکمیت سیاسی اسلام 82
- اشاره 85
- 9. توسعه و رشد اقتصاد 85
- عوامل رشد اقتصادی 88
- فصل سوم: بسترهای تولید ، کار و سرمایه 92
- اشاره 92
- 1. کشاورزی 92
- اشاره 92
- اهمیت کشاورزی در اسلام 95
- کشاورزی، شغل انبیا و اولیا 100
- اشاره 101
- 2. دام داری و دام پروری 101
- اهمیت و جایگاه دام داری در اسلام 102
- اشاره 104
- 3. صنعت و فن آوری 104
- صنعت در اسلام 106
- اشاره 113
- 4. تجارت و بازرگانی 113
- اشاره 115
- جایگاه تجارت در اسلام 115
- الف) انگیزه سالم 117
- ب) صداقت و راستی 118
- ج) دانش و تخصص 119
- د) رعایت عدل و انصاف 122
- ه) اولویت تجارت داخلی 123
- ز) استفاده بهینه از امکانات 124
- و) انتخاب کالای مرغوب 124
- ح) اصلاح سرمایه 125
- نفی واسطه گری های غیر ضروری 126
- فصل چهارم: راهکارهای افزایش کار ، سرمایه گذاری و تولید 129
- اشاره 129
- 1. اصلاح برخی برداشت های نادرست فکری، فرهنگی و اعتقادی 130
- اشاره 130
- الف) تبیین مفهوم تقدیر روزی انسان 132
- ب) تبیین مفهوم توکل 134
- ج) تبیین مفهوم زهد و قناعت 136
- اشاره 141
- 2. ترویج و تبیین دیدگاه اسلام در زمینه فعالیت های اقتصادی 141
- الف) کار در اسلام 142
- ب) برادری مؤمنان در اسلام 145
- ج) مواسات در اسلام 147
- د) تعاون همگانی در اسلام 149
- الف) پای بندی به ایمان و تقوای الهی 153
- ب) استغفار از گناهان 153
- ج) صله رحم 154
- د) پرداخت زکات مال 155
- ه) رعایت عدل و داد 156
- اشاره 157
- 4. استفاده از تجربیات و دستاوردهای علمی 157
- اشاره 159
- یک ایجاد و حفظ فرهنگ کار 159
- الف) راهکارهای توسعه کار و تلاش 159
- دو تربیت نیروی کار ماهر 162
- سه ایجاد اشتغال و بستر کار 164
- اشاره 167
- چهار توجه به حقوق کارگر و حفظ انگیزه کار 167
- اول ارتقای جایگاه و احترام کارگر در جامعه 168
- دوم احیای حقوق کارگر 169
- ب) راهکارهای استفاده از سرمایه و افزایش سرمایه گذاری 170
- اشاره 170
- اشاره 171
- یک انباشت سرمایه 171
- اول هم بستگی اجتماعی 171
- دوم پرهیز از اسراف و تبذیر 172
- سوم قناعت 172
- دو امنیت اقتصادی 173
- سه استفاده از سرمایه های خارجی 175
- اشاره 175
- اسلام و استفاده از سرمایه های خارجی 179
- اشاره 182
- چهار تحمل سختی های اقتصادی مقطعی 182
- دوم تشویق مردم به پس انداز 185
- سوم اصلاح و تصویب قوانین 185
- اول ایجاد تعاونی های اعتبار 185
- 1. وظایف مردم در فعالیت های اقتصادی 186
- اشاره 186
- فصل پنجم: وظایف مردم، دولت و رسانه 186
- اشاره 211
- اشاره 211
- 2. وظایف دولت1 211
- الف) مسئولیت دولت اسلامی 211
- دو زمینه سازی برای تحقق عینی مبانی اقتصاد اسلامی 212
- یک تحقق اهداف اقتصادی اسلام 212
- ب) جایگاه دولت در اقتصاد 213
- سه تحقق نظام اقتصادی اسلام 213
- ج) مسئولیت دولت در قبال کار و سرمایه و تولید 217
- اشاره 217
- اشاره 218
- یک بسترسازی برای رشد و پیشرفت فعالیت های اقتصادی 218
- اول ایجاد تحول علمی و فرهنگی 219
- دوم ایجاد و تقویت عدالت اجتماعی 225
- سوم تأمین امنیت اقتصادی 230
- چهارم قانون گذاری و اجرای قوانین و مقررات 234
- اشاره 240
- اول تهیه طرح و برنامه اقتصادی 240
- دو مشارکت مستقیم دولت در توسعه فعالیت های اقتصادی 240
- دوم ایجاد زمینه اشتغال و مشارکت در تولید و سرمایه گذاری 244
- سوم حمایت از تلاشگران عرصه های اقتصادی 252
- چهارم نظارت و کنترل فعالیت های اقتصادی 259
- اشاره 265
- 3. نقش رسانه ملی در عرصه فعالیت های اقتصادی 265
- یک تبیین اهمیت کار در اسلام 266
- الف) رسانه و کار و اشتغال 266
- اشاره 266
- دو تبیین آداب کار و کوشش 267
- سه تشریح نتایج کار و کوشش 268
- چهار توجه به کارگر و حفظ انگیزه کار 269
- اشاره 271
- ب) نقش رسانه ملی در توسعه سرمایه گذاری 271
- یک تبیین دیدگاه اسلام درباره سرمایه و سرمایه گذاری 271
- دو تبیین تفاوت های اساسی بین دیدگاه اسلام با دیگر نظام ها در مورد سرمایه 272
- چهار تبیین اهمیت سرمایه گذاری های بنیادی 273
- سه تبیین راه های جذب سرمایه های داخلی و امتیازهای آن 273
- ج) رسانه ملی و تولید 275
- کتاب نامه 278
4. تولید
اشاره
4. تولید
مجموعه عملیات اقتصادی را که برای رفع نیازمندی های انسان انجام می گیرد، به چهار دسته تقسیم می کنند که مهم ترین گروه، عملیات تولیدی است. در توصیف عملیات تولید گفته شده است: «هر عملی که منتهی به تغییر شکل و تبدیل کالاها و خدمات به صورت کالاها و خدمات دیگر و قابل استعمال و استفاده برای ارضای احتیاجات فردی یا عمومی باشد، عمل تولید نامیده می شود».(
با دقت به این توصیف، به دو نکته مهم پی می بریم:
اولاً منظور از عمل تولیدی، عملی است که بر مبنای اتخاذ تصمیم و عمل انسانی صورت گرفته باشد. بر این اساس، تولید مثل حیوانات و روییدن گیاهان و درخت ها و...، وقتی تولید در نظر گرفته می شود که ناشی از پرورش و رسیدگی انسان باشد؛ یعنی به صورت دام پروری و باغ داری انجام بگیرد.
ثانیاً منظور از تغییر شکل و تبدیل منابع به منابع دیگر، عبارت از استعمال و امتزاج مواد اولیه کار انسانی، سرمایه فنی و کالاهای نیم ساخته و خدمات مختلف، برای ایجاد کالاها و خدمات نوع دیگر است.(1)
2. اقتصاد خرد و کلان، صص292 و 293.
الف) اهمیت تولید
الف) اهمیت تولید
انسان برای ادامه حیات و دست یابی به نیازهایش و رفاه عمومی مطلوب، به برخورداری از نعمت ها نیاز دارد. این نعمت ها در محیط زندگی انسان یافت می شوند، اما این گونه نیست که همه آنها بدون ایجاد تغییر در آنها قابلیت استفاده داشته باشند. خداوند بر اساس برخی مصالح و حکمت ها، مقرر کرده
1- 1عملیات اقتصادی چهارگانه، عبارتند از: عملیات مالی، عملیات توزیع، عملیات تولید و عملیات مربوط به استعمال منابع تولید.