- مقدمه 1
- پیشگفتار 2
- شناخت هستی 3
- خودشناسی (انسان شناسی) 4
- برنامه و راه شناسی 4
- بخش اوّل: هستی شناسی (خداشناسی) 6
- اشاره 6
- اشاره 9
- اصول فلسفه دیالکتیک 9
- مطلب اول: 12
- بررسی نظریّات یاد شده 12
- مطلب دوم: 13
- نتیجه: 17
- اشاره 18
- اشاره 18
- برهان اوّل: برهان حدوث و نیاز 18
- آفریدگار جهان 18
- برهان حدوث به بیان دیگر 25
- اشاره 26
- برهان دوم: نظم و نظامات و هدفداری در جهان 26
- أندکی در خود بنگریم 29
- اشاره 34
- توضیح 34
- برهان سوم: وجوب و امکان 34
- فطرت 37
- بحث صفات 42
- اشاره 42
- اشاره 43
- الف فطرت 43
- راههای إثبات یا نفی صفات آفریدگار 43
- ب: تفکّر در خلقت 44
- ج: تبیین و تشریح مفهوم واجب الوجود 45
- صفات ثبوتی 46
- 2 آفریدگار جهان عالم است 46
- 1 آفریدگار جهان أزلی و أبدی است 46
- محال ذاتی قابل تعلّق قدرت نیست 48
- 3 آفریدگار جهان قادر است 48
- اشاره 48
- 4 آفریدگار جهان حیّ و زنده است 50
- اشاره 50
- 5 آفریدگار جهان عادل است 50
- پرسش: 51
- 6 خداوند غنی است 53
- 7 خداوند مرید است 54
- 1 خداوند یکتا است و شریک و شبیه ندارد و قابل تجزیه و تقسیم نیست. 55
- اشاره 55
- دلیل اوّل: فطرت 55
- اشاره 55
- صفات سلبی 55
- دلیل سوّم: برهان تمانع 56
- توضیح: 56
- دلیل دوّم: برهان ترکیب 56
- اشاره 56
- دلیل چهارم: 58
- دلیل پنجم: 58
- دلیل ششم: 60
- 2 خداوند مرکّب نیست 61
- اقسام توحید 62
- 2 توحید صفاتی 62
- 1 توحید ذاتی 62
- اشاره 62
- 3 توحید أفعالی 63
- 4 توحید عبادی 64
- بخش دوّم: پیامبرشناسی (راه و برنامه شناسی) 65
- اشاره 65
- نبوّت 66
- نبوّت عامه 66
- اشاره 66
- نبوّت خاصّه 67
- اشاره 68
- لزوم وجود نبیّ 68
- حسّ و عقل در شناخت سعادت ناتوانند 69
- نارسایی و ناتوانی مکتب های بشری 70
- [إثبات نبوّت و رسالت ] 73
- معجزه 73
- کرامت 74
- معجزه و سحر 74
- اشاره 75
- معجزات پیامبر اسلام 75
- چگونه معجزه دلیل رسالت است؟ 75
- اشاره 76
- إعجاز قرآن 76
- وجوه إعجاز قرآن 78
- اشاره 82
- الف: توحید و توصیف خداوند بزرگ 83
- ب: مسائل إجتماعی 84
- ج: أخلاقی، عبادی، اقتصادی و إعتقادی 87
- د: إخبار از غیب 89
- ه: أسرار خلقت 91
- عصمت 94
- اشاره 94
- اشاره 95
- توضیح: 95
- دلیل عقلی بر عصمت پیامبران 95
- دلیل نقلی بر عصمت پیامبران 97
- توضیح: مبارزات و درگیری های رسول اکرم صلی الله علیه وآله که نفی بت و شرک و خرافات و دعوت به توحید بود از نظر کفّار و مشرکین قریش گناه بود، لذا در چنین مواردی کسی که با عادات و خرافات آنان مخالفت کند و بر رسوم باطل و جامعه شوریده باشد تا زمانی که در مغلوبیت باشد و به قدرت نرسیده، همواره مورد إنتقاد عموم آن جامعه خواهد بود و کارهای او را گناه شمرده و او را سرزنش می کنند. ولی هنگامی که همان فرد با بدیها و خرافات مبارزه کند و قدرت را در دست گیرد همه حرف ها و مذمّت ها تمام شده، بلکه تبدیل به تحسین و ستایش می گردد. در جریان فتح مکه چنین شد با رسیدن پیغمبر أکرم صلی الله علیه وآله به قدرت، تمام بدگوئی ها و گناه هایی که کفّار قریش و مشرکین عرب از نظر خودشان به پیامبر أکرم صلی الله علیه وآله نسبت می دادند تمام شد و مبدّل به تمجید و تعریف گردید و همان بدگویان تمسّخر کننده سخنشان عوض شد و می گفتند: «أنت أخ کریم و ابن أخ کریم» شما برادری بزرگوار و فرزند برادری بزرگوار می باشی. 108
- عصمت و عدالت 111
- خاتمیّت 111
- وحی 115
- پیامبران اُولُوا العزم 117
- بخش سوم: امامت 118
- اشاره 118
- امامت عامّه 119
- امامت 119
- اشاره 119
- اشاره 119
- دلیلهای عقلی بر نیاز امت اسلامی به امام 120
- الف خدای تعالی می فرماید: «وَ إِنْ مِنْ اُمَّهٍ اِلاَّ خَلاَ فِیها نَذیرٌ» . 122
- اشاره 122
- دلیلهای نقلی بر نیاز امت اسلامی به امام 122
- ج خدای تعالی می فرماید: «وَ یَوْمَ نَبْعَثُ فِی کُلِّ اُمَّهٍ شَهِیْدَاً عَلَیْهِمْ مِنْ اَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنَا بِکَ شَهِیْدَاً عَلیَ هؤُلاءِ» . 122
- ب خدای تعالی می فرماید: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ» . 122
- امامت خاصّه 124
- اشاره 124
- طریق اوّل: نصّ 128
- طریق دوّم: 138
- طریق سوم 139
- ترجمه و توضیح 143
- امامت سایر ائمه تا حضرت مهدی علیه السلام 147
- الف) نص 147
- اشاره 147
- ب) ادعای امامت همراه با کرامت 149
- ج) فضائل و شایستگی های آنان 150
- مسئله طول عمر و غیبت طولانی حضرت مهدی علیه السلام 151
- دلیل های منکرین امامت بلا فصل حضرت علی علیه السلام و پاسخ آن 160
- عصمت أئمّه علیهم السلام 167
- اشاره 170
- شخصیّت و امتیازات ائمّه معصومین علیهم السلام 170
- بخش اوّل: خلقت نوری 171
- بخش دوم: امتیازات علمی 173
- بخش سوم: قدرت ائمه علیهم السلام 174
- اشاره 179
- بخش چهارم: معادشناسی (انسان شناسی) 179
- شناخت انسان 180
- معادشناسی 180
- زندگی انسان بعد از مرگ 196
- قبر و سؤال قبر و عذاب و ثواب در قبر 216
- وجود بهشت و دوزخ در عالم برزخ 226
- قیامت و مسائل مربوط به قیامت 232
- اشاره 232
- زمینه تحقق قیامت 235
- اشاره 238
- معاد جسمانی 238
- بعضی از روایات معاد جسمانی 248
- شبهه آکل و مأکول: 256
- اشاره 256
- شبهات معاد جسمانی 256
- اشاره 256
- جواب شبهه 257
- میزان 262
- تقسیم نامه اعمال (تطایر الکتب) 266
- صراط 271
- بهشت یا دوزخ 277
- تناسب کیفر با عمل 281
- فهرست منابع 286
گردید، آشکار است که مادّه نمی تواند آن أصل بی نیاز مورد إتّفاق باشد، در نتیجه ثابت می شود که آن اصل مورد إتّفاق، حقیقتی غیرمادّی خواهد بود.
تذکّر: در مورد برهان حدوث و این که موجودات جهان حالت ساخته شدن و مصنوعیت در آنها هویدا و آشکار است و به زبان حال، فریاد می زنند که ما به خود قائم نیستیم بلکه ما وابسته و نیازمندیم و محدودیّت و هر فعل و إنفعالی نشان دهنده وابستگی و نیازمندی ما است.
دو حدیث از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام در این خصوص یادآوری می شود: (1)
1 یکی از مادّی گرایان بسیار سرسخت به نام ابن أبی العوجاء محضر شریف حضرت صادق علیه السلام رسید، پس از سخنانی که در ابتداء برخورد برحسب متعارف گفت وگو شد، امام علیه السلام فرمودند:
«تو ساخته شده و نیازمند (مصنوع) هستی یا سازنده و بی نیاز (صانع) می باشی.
ابن أبی العوجاء گفت: من ساخته شده نمی باشم.
امام علیه السلام فرمودند: اگر مصنوع و ساخته شده می بودی چگونه بودی؟
1- نقل حدیث در این بحث به خاطر إستفاده از برهانی است که در حدیث آمده است نه به صورت تعبّد، زیرا بدیهی است که در بحث إثبات خداوند تعبّد صحیح نیست.