محرمات اسلام: (مجموعه ای از معارف اسلامی اعتقادی - فقهی - اخلاقی - تاریخی - اقتصادی) صفحه 311

ص :311

1- و قوله علیه السلام: من ألقی جلباب الحیاء فلا غیبه له. (مستدرک الوسائل ج 9/129) و قوله علیه السلام: ثلثه لیس لهم حرمه: صاحب هویً مبتدع، و الإمام الجائر، و الفاسق المعلن بفسقه. (الوسائل ج 8/605) و مقتضی إطلاق الروایات جواز غیبه المتجاهر فیما تجاهر به ولومع عدم غرض صحیح.

2- 2- و منها تظلّم و إظهار ما فعل به الظالم و إن کان مستتراً به لقوله تعالی: «و لمن إنتصر بعد ظلمه فأولئک ما علیهم من سبیل إنّما السبیل علی الذین یظلمون الناس و یبغون فی الأرض بغیرالحق» (شوری /41) و لقوله تعالی: «لایحبّ اللّه الجهر بالسوء من القول إلاّ من ظلم» (النساء /148)

3- و قیدّه بعضهم بکونه عند من یرجو إزاله الظلم عنه إقتصاراً فیما خالف الأصل علی موضع الیقین. و فی الکافی والتهذیب عن حمّاد بن عثمان قال: دخل رجل علی أبی عبداللّه علیه السلام فشکا إلیه رجلاً من أصحابه فلم یلبث أن جاء المشکوّ علیه فقال له أبوعبداللّه علیه السلام: ما لفلان یشکوک؟ فقال: یشکونی أنّی استقضیت منه حقّی؟ فجلس أبوعبدالله علیه السلام مغضباً فقال: کأنّک إذا إستقضیت حقّک

نمودو در همان حال شخص مورد شکایت وارد شد پس امام علیه السلام به او فرمود: «برادر تو از تو شکایت دارد.» او گفت: آیا برای این که طلب خود را از او مطالبه نموده ام شکایت می نماید؟ امام علیه السلام با حال خشم نشست و به او فرمود: تو فکر می کنی با مطالبه حق خود از کسی که توانایی پرداخت دین خود را ندارد گناهی نکرده ای؟ آیا گمان می کنی آیه (ویخافون سوء الحساب) که خداوند می فرماید: «مردم در قیامت از سختی حساب می ترسند از این می ترسند که خداوند ظلمی در حق آنان روا دارد؟ به خدا سوگند، چنین نیست بلکه ترس آنان از سختگیری و حساب دقیق آن روز است. بنابراین کسی که در دنیا به برادر خود سختگیری کند [و در حال ناتوانی مال خود را از او مطالبه نماید ]گناه کرده [و در قیامت خداوند بر او سخت می گیرد].

3- غیبت در مورد مشورت

تردیدی نیست که خیرخواهی برای مشورت کننده لازم و خیانت به او حرام و گناه آن از غیبت نمودن بالاتر است و حتی خیرخواهی از کسی که درمعرض خطر واقع شد گرچه مشورت نکرده باشد نیز لازم است بنابراین حرمت غیبت هرگز نمی تواند مانع از خیرخواهی از برادر دینی و جلوگیری خطر از او باشد.

4- غیبت درسؤال از مساله شرعی

در روایت صحیحی نقل شده که عبدالله بن سنان می گوید: مردی خدمت رسول

-1

-2

-3