محرمات اسلام: (مجموعه ای از معارف اسلامی اعتقادی - فقهی - اخلاقی - تاریخی - اقتصادی) صفحه 319

ص :319

1- سوء الظن باللّه و بالمؤمنین قال الله سبحانه: «یا أیّه الذین آمنوا اجتنبوا کثیراً من الظنّ إنّ بعض الظنّ إثم الآیه

2- قد وردت روایات کثیره فی حسن الظنّ بالمؤمنین و لکنّ الآیه کافیه فی حرمه سوء الظنّ بالمؤمنین و التجسّس فی عوراتهم و غیبتهم أعاذنا اللّه منها.

3- و فی کشف الریبه عن أمیرالمؤمنین علیه السلام قال: ضع أمر أخیک علی أحسنه حتّی یأتیک ما یغلبک منه و لاتظنّن بکلمه خرجت من أخیک سوءً و أنت تجدلها فی الخیر محملاً. (کشف الریبه ص )

«کار برادر دینی خود را بر بهترین و نیکوترین نیت و عمل بپندار تا وقتی که دلیل قاطعی بر خلاف آن به دست آوری، و اگر سخنی از برادر خود می شنوی، اگر جای حمل بر صحت دارد به او بدبین مشو [چه بسا گمان هایی که از حقیقت دور بوده است].»

تجسّس در اسرار مومنین

تجسّس و ردیابی در اسرار و امور پنهان مردم عملی حرام بسیار زشت است. خداوند در سوره حجرات مؤمنان را امر نموده که از گمان بد نسبت به دیگران و تجسّس در احوال آنها و غیبت نمودن از آنان پرهیز نمایند.

و در سوره اسراء می فرماید: «چیزی که از برادر خود به یقین نمی دانی دنبال مکن [و برای روش شدن امور پنهان در احوال او تجسّس نداشته باش، بلکه اگر غیب پنهانی در بدن او یافتی سرّ او را حفظ کن، و اگر عیبی در عمل و اخلاق او دیدی افشا مکن و در پنهانی او را نصیحت کن تا او را زینت کرده باشی؛ چرا که آبروی او نزد تو امانت است پس در امانت خیانت مکن و تا ممکن است عمل او را حمل بر صحت کن ]همانا [در قیامت] گوش نسبت به آنچه شنیده وچشم نسبت به آنچه دیده و دل نسبت به آنچه گمان برده همگی مورد سؤال خواهند بود.»

شهید ثانی در کتاب «رسایل العشر» می فرماید: تجسّس این است که تو راضی نشوی

-1

-2

-3