محرمات اسلام: (مجموعه ای از معارف اسلامی اعتقادی - فقهی - اخلاقی - تاریخی - اقتصادی) صفحه 491

ص :491

1- الکافی عن أبی حمزه قال: سمعت أباجعفرعلیه السلام یقول: من حبس مال إمرءٍ مسلم و هو قادر علی أن یعطیه إیّاه مخافه إن خرج ذلک الحق من یده أن یفتقر کان اللّه عزّوجّل أقدر علی ان یفقره منه علی ان یفنی نفسه بحبسه ذلک الحقّ (الکافی ج 5/101)

2- و فیه: و لیس بین الوالد و ولده رباً، ولابین الزوج و المرأه رباً، و لابین المولی و العبد، و لا بین المسلم و الذمّی. (المصدر ص 258 المقنع ص 126)

3- و فیه عن أبی بصیر قال: سمعت أباعبداللّه علیه السلام یقول من أکل مال أخیه ظلماً و لم یردهّ إلیه أکل جذوهً من النّار یوم القیامه. (الکافی ج 2/333) المحاسن... قال المفضّل: قال ابوعبداللّه علیه السلام: أیّما مؤمنٍ حبس مؤمناً عن ماله و هو یحتاج إلیه لم یذق و اللّه من طعام الجنّه ولایشرب من الرحیق المختوم. (المحاسن ج 1/100)

غصب اموال و حقوق و منافع

اختلافی بین فقها در حرمت غصب نیست؛ خواه غصب اموال باشد، مانند تصرّف و تملّک ظالمانه در مال مردم، و خواه غصب منافع، مانند استفاده کردن و در اختیار گرفتن منافع خانه و یا مغازه و یا چیز دیگر، و خواه غصب حق، مانند محروم نمودن کسی که خواسته است قبل از دیگران از مسجد و یا مدرسه و یا موقوفات دیگر و یا راههای عمومی استفاده کند. امثال این موضوعات در اجتماعات ما فراوان دیده می شود مع الاسف بسیاری ازمردم از غصب منافع و حقوق و اموال مردم پرهیز نمی کنند.

مرحوم ابن ادریس حلّی، در کتاب سرایر می فرماید: غصب به ادله اربعه؛ یعنی قرآن و روایات و اجماع و عقل، حرام است و تردیدی در آن نیست. (سرایر؛ 2/481)

مرحوم امام خمینی در کتاب تحریرالوسیله می فرماید: غصب، استیلای عدوانی بر مال و یا حق غیر است و از مصادیق بارز ظلم می باشد و عقل و شرع آن را حرام می دانند از رسول خداصلی الله علیه وآله نقل شده که می فرماید: «کسی که یک وجب از زمین مردم را غصب کند، خدا آن را به طول هفت طبقه زمین در قیامت به گردن او طوق می کند.»

و در روایت دیگر از آن حضرت نقل شده که می فرماید: «کسی که به انداره یک وجب از زمین همسایه خود را غصب کند، خداوند آن را با طبقات هفتگانه به گردن او طوق می کند و به همان صورت در قیامت خدا را ملاقات خواهد نمود، مگر آن که توبه کند و مال مردم را به صاحبش باز گرداند.»

و امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «یک قطعه سنگ غصبی اگر در بنایی قرار گیرد سبب خراب شدن آن خواهد شد.» (تحریر، ج 2/172)

نپرداختن اموال و حبس نمودن حقوق مردم بدون عذر گناه است. این گناه بین بیشتر مردم دایر و رایج است و کمتر کسی از این گناه دوری می کند و مال مردم را در اسرع وقت

-1