محرمات اسلام: (مجموعه ای از معارف اسلامی اعتقادی - فقهی - اخلاقی - تاریخی - اقتصادی) صفحه 88

ص :88

1- الکافی عن أبی بصیر قال: سألت أباعبداللّه علیه السلام عن قول اللّه عزّوجّل: «إتّخذوا أحبارهم و رهبانهم أرباباً من دون اللّه (التوبه: 32)» فقال: أما واللّه ما دعوهم إلی عباده أنفسهم ولو دعوهم إلی عباده أنفسهم لما أجابوهم ولکن أحلوا لهم حراماً و حرَّموا علیهم حلالاً فعبدوهم من حیث لایشعرون. (المصدر) الکافی عن إبن أبی عمیر، عن رجل، عن أبی عبداللّه علیه السلام قال: من أطاع رجلاً فی معصیه فقد عبده. (المصدر)

چنان که خداوند در ذات خود شریک و مثلی ندارد، در صفات خود نیز شریک و مثلی ندارد. او چنان که در قرآن فرموده: «یا ایّها الناس أنتم الفقراء إلی اللّه و اللّه هو الغنیّ الحمید». غنی و بی نیاز مطلق است، و مخلوقات او نیازمند و فقیر مطلق هستند و در همه چیز به او نیازمند می باشند.

توحید در طاعت و شرک در طاعت

توحید در اطاعت این است که انسان اساساً باید از خداوند اطاعت و فرمانبرداری کند و اگر از انبیا و پیامبران و امامان و یا علما اطاعت می کند بدان جهت است که اطاعت از آنان در طول اطاعت خداوند است؛ یعنی اطاعت و تعظیم از اولیای خدا و احترام به پدر و مادر و امثال آنان نیز به امر خداوند است و انسان آنان را مستقلاً و بالذات اطاعت نمی کند، بلکه چون خداوند امر به اطاعت آنان نموده از آنان اطاعت می نماید. بنابراین اگر از کسی که نباید از او اطاعت کند، مانند شیطان و طاغوت ها، و یا از هر مخلوق دیگری که اطاعت از او در مسیر اطاعت از خداوند نباشد، مانند این که اگر برخلاف حکم خدا اطاعت از زن و فرزند و رفیق و غیره، نماید، مشرک در طاعت خواهد شد؛ چرا که شیطان و امثال او را در طاعت و فرمانبرداری شریک خدا نموده است از این رو، امام صادق علیه السلام در باره آیه مبارکه «و ما یؤمن اکثرهم باللّه الاّ و هم مشرکون» می فرماید: «مقصود اطاعت از شیطان است که بیشتر مردم به آن مبتلا هستند.»

تردیدی نیست که در مسأله اطاعت باید کمال دقت بشود و انسان در باطن نیز همانند ظاهر، مطیع بی چون و چرای خداوند باشد و هیچ نگرانی و نارضایتی نسبت به دستورات خدا و رسول او و رهبران منصوب از ناحیه او نداشته باشد.

امام صادق علیه السلام می فرماید: «اگر مردمی خدای خود را عبادت کنند، نماز بخوانند و روزه بگیرند و حج بروند و زکات بدهند و سپس نسبت به چیزی که خداوند و یا رسول او انجام داده و یا نسبت به دستوری از دستورات خدا و اولیای او گلایه ای داشته باشند - گرچه این گلایه در قلب ها و دل های آنان باشد - مشرک خواهند بود؛ چرا که از دایره