پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی: مهدویت و آینده سیاست (دولت) از دیدگاه شیعه صفحه 147

سه. آینده دولت از دیدگاه مارکسیسم

اشاره

مارکس دیدگاه و نظریه ای دقیق و منسجم درباره دولت ندارد و آرای او را باید ذیل اندیشه ها و گفتارهای مختلف وی به دست آورد... درباره «مارکسیسم» بحث های گوناگونی تا کنون ارائه شده و نیازی به طرح مجدّد آنها در اینجا نیست. بعضی از نظرات مارکس درباره «فلسفه تاریخ» در فصل پیشین بیان گردید و دیدگاه وی درباره دولت، ادامه همان مباحث است. مارکس تحلیل اقتصادی خود را بر مبنای نظریه ای از تاریخ به نام ماتریالیسم تاریخی قرار می دهد و او معتقد است که اغلب نهادهای اجتماعی و سیاسی، به طور عمده توسط زیربنای اقتصادی جامعه؛ یعنی، شیوه تولید شکل می یابند. در طول زمان، بین نیروهای تولید و روابط تولید تعارض هایی به وجود می آید. حل این تعارض ها، مهم ترین عنصر در روند تکامل تاریخ جامعه است. به نظر مارکس این تعارض ها سرانجام موجب واژگونی سرمایه داری و برقراری جامعه سوسیالیستی بدون طبقه (و بدون دولت) خواهد شد.

اندیشه «مارکس» درباره دولت و آینده آن را می توان بر اساس انگاره های ذیل بررسی نمود:

3 1. تعریف و شناخت دولت

از دیدگاه مارکس:

«دولت نهاد یا مجموعه ای از نهادها است که مبتنی بر دسترس پذیری اجبار قهرآمیز، نزد عوامل خاصّی در جامعه است تا سلطه طبقه حاکم را ابقا و مناسبات مالکیت موجود را از گزند تغییر حفظ کند و طبقات دیگر را تحت انقیاد نگه دارد».

مارکس یک بار در تعریف دولت گفته است: «جامعه به لحاظ سیاسی سازمان یافته». او همچنین می نویسد: «قدرت دولت، نیروی متمرکز و سازمان یافته جامعه است»؛ در این معنا، دولت «جمع بندی جامعه بورژوایی» است.(1)